Terugblik

Programma’s uit het verleden

Meer filters Minder filters

Alle locaties SPUI25 Online Rialto Posthoornkerk Paradiso Odeonzaal Amsterdamse Academische Club (AAC) Doelenzaal Nationale Opera & Ballet De Brug (Roeterseiland) De Duif De Brakke Grond Binnengasthuisstraat 9 Aula Roeterseiland Nationale Opera & Ballet, Odeonzaal Singelkerk OBA Theater Vondelkerk Agnietenkapel

27 02 23

Specialistenlezing Taalwetenschap

Communicatie tussen en met (niet-menselijke) dieren

Taalkundigen doen meestal onderzoek naar grammaticale en sociale aspecten van mensentaal. Recente inzichten in de sociale wetenschappen laten echter zien dat het tijd wordt om de agentiviteit en individualiteit van niet-menselijke dieren serieus te nemen en onze relatie tot niet-menselijke dieren te heroverwegen. Tijd om dat binnen de taalkunde ook te doen.

23 02 23

Michel Krielaars in conversation with Bernard Wasserstein

A Small Town in Ukraine

The historian Bernard Wasserstein set out to uncover the hidden past of the town forty miles west of Lviv where his family originated: Krakowiec. This evening, on the occasion of the book launch of A Small Town in Ukraine, he recounts its dramatic and traumatic history. ‘I want to observe and understand how some of the great forces that determined the shape of our times affected ordinary people.’ Wasserstein will talk about his new book and engage in a conversation with Michel Krielaars.

23 02 23

Hoe nieuwe generaties Indische Nederlanders zich tot hun verleden verhouden

Van zwijgzaamheid geen sprake

Een nieuwe generatie Nederlanders met wortels in Indonesië doorbreekt het ‘Indisch zwijgen’. Zij gaan op zoek naar nieuwe vormen en verhalen om zich op persoonlijke wijze te verhouden tot het koloniaal verleden. Maar wat bedoelen we eigenlijk met Indisch zwijgen? En hoe verhoud je je tot een verleden dat getekend is door zwijgzaamheid?

22 02 23

De integrale staat. Kritiek van de samenhang

In politiek en bestuur lijkt samenhang een universele waarde te zijn: het geheel is meer dan de som der delen, en daarin heeft alles en iedereen een plaats. Gelijkheid en gelijkwaardigheid zijn onlosmakelijk verbonden. Volgens Paul Frissen is deze stelling niet alleen theoretisch problematisch, maar ook politiek gevaarlijk. In zijn nieuwe boek De integrale staat bekritiseert hij het verlangen naar samenhang dat alomtegenwoordig is in de theorieën en praktijken van de staat. Hij gaat hierover in gesprek met collega-bestuurskundigen en (ervarings)deskundigen uit journalistiek en politiek.

21 02 23

Is daar iemand. Over poëzie en psychose

Veertien jaar na een psychotische crisis en daaropvolgende opname presenteert Micha Hamel zijn nieuwe dichtbundel is daar iemand. Een groot deel van deze gedichten schreef hij tijdens zijn fellowship als artist-in-residence bij NIAS. Naast voordrachten uit de bundel is er muziek en geeft Ralph Kupka een korte inleiding in de wereld van bipolaire stoornissen.

21 02 23

Een theatrale lezing van Joods-Duits toneel in negentiende-eeuws Berlijn

Mensen, apen, onrecht

Deze middag reizen wij terug in de tijd, naar het joodse Berlijn van de negentiende eeuw. Welke rol speelde het toneel in de joods-burgerlijke cultuur van toen? Een themamiddag met theatrale lezing en bijdragen van Ezra Engelsberg (DIA) en Deborah Hertz (University of California).

19 02 23

J.M.A. Biesheuvelprijs 2023

Tijdens de Week van het Korte Verhaal reikt de SLAA de J.M.A. Biesheuvelprijs 2023 uit, de prijs voor de beste verhalenbundel van het afgelopen jaar. In dit feestelijke programma draagt Roos van Rijswijk een speciaal voor deze avond geschreven ode aan het korte verhaal voor. De presentatie is in handen van Arjen Fortuin.

17 02 23

Akrasia. Over vrije wil, verslaving en verandering

Een gestopte roker neemt een sigaret aan, terwijl hij zichzelf beloofd had nooit meer te roken. Hij doet dit terwijl hij weet dat het beter is om het niet te doen; hij doet dus iets wat hij eigenlijk niet wil. Hoe kan dat? De Griekse filosofen worstelden al met die vraag en noemden het ‘akrasia’.

16 02 23

Oost versus West: percepties van ‘de Ander’ in het Europa van de 21e eeuw

Ook decennia na de val van het communisme en de Duitse eenwording bestaat nog steeds een kloof tussen Oost- en West-Europa, en tussen Oost- en West-Duitsland. Waar zit hem dat in? Historicus Beatrice de Graaf spreekt met de Duitse schrijver en publieke intellectueel Ingo Schulze over de spanningen, misverstanden en ongelijke machtsverhoudingen tussen Oost en West.

15 02 23

Nieuwkomers in Nederland in historisch perspectief

De vluchtelingenrepubliek

Van Willem van Oranje tot Anne Frank en van Frans Hals tot Sifan Hassan: Nederland is in veel opzichten gevormd door vluchtelingen. Maar ook de angst voor asielzoekers als een bedreiging voor ‘onze’ veiligheid, welvaart en cultuur heeft diepe wortels. Is Nederland historisch gezien een land van vluchtelingen? En waarom gaat geen vluchtelingencrisis aan ons voorbij zonder een fikse identiteitscrisis?

14 02 23

Book launch

The Politics of Platformization

What is platformization and why is it a relevant category in the contemporary political landscape? How is it related to cybernetics and the history of computation? During this event, interviewees of the recently published The Politics of Platformization: Amsterdam Dialogues on Platform Theory join editor Gianmarco Cristofari in conversation.

08 02 23

Post-Growth Planning: Cities Beyond the Market Economy

Cities cover just 2% of the planet’s surface but consume 75% of all the materials and energy worldwide. In 2050, planetary urbanization will demand ten times more materials, water, and energy than today. This is seriously undermining any possibility to halt climate breakdown. In this event, we will analyse how a degrowth agenda for cities might be the answer to this urgent issue.

07 02 23

Hoe vrouwen kijken naar vrouwen

Mannen kijken en vrouwen worden bekeken: dat is althans het idee achter de ‘male gaze’. Maar hoe kijken vrouwen dan naar andere vrouwen? Wie kiezen ze als rolmodel, en wat betekent dat?

02 02 23

(On)gelijkheid door globalisering

Veel landen trekken actief buitenlandse handel en investeringen door multinationals aan, vanwege de werkgelegenheid, economische groei en kennis die dit met zich meebrengt. Deze voordelen van globalisering komen echter niet aan iedereen ten goede. Op deze avond staat de vraag hoe globalisering tot meer (on)gelijkheid tussen en binnen landen leidt centraal.

01 02 23

Boekpresentatie Animals in Dutch Travel Writing, 1800-Present

Reizen met de dieren

In vrijwel alle reisverhalen komen dieren voor: van vervoersmiddel of metgezel, tot voedsel of hinderlijke plaag. Er is nog nauwelijks wetenschappelijke aandacht geweest voor de beschrijving van deze dieren in reisliteratuur. In de bundel die vandaag gepresenteerd wordt, analyseren wetenschappers uit binnen- en buitenland de rol die dieren spelen in de Nederlandse reisliteratuur van 1800 tot heden.

26 01 23

The Making of Democracy in Western Europe after 1945

The Certainties of the Past?

Democracy has a long history; or, perhaps more exactly, it has a long past. The electoral and political volatility which has been evident in Europe during the first two decades of the twenty-first century has created a widespread sense that a past era of democratic certainties has ended. That generates civic and intellectual challenges for our present era. But it also enables us to reassess the supposed certainties of past history. How far can we still regard the history of Western Europe in the second half of the century as a democratic era? Or should we now see it as a similar era of political uncertainties?

26 01 23

Science for All: the 2023 OSCAwards

Do you think a transparent research culture is important? Do you get enthusiastic about engaging society in science? Do you want to know more about open education, open data and open access? Join us for the Open Science Community Amsterdam Awards and learn about which projects are currently contributing to Open Science in Amsterdam.

25 01 23

On the long-term health effects of war and humanitarian crises

The Holodomor and Health Heritage

Russia’s deliberate war strategy in Ukraine has disrupted agriculture and food storage and distribution systems to hinder food supplies to the population. The war has created an immediate health and humanitarian crisis of catastrophic proportions inside and outside Ukraine. Furthermore, research on past wars and conflicts points out that the current crisis could have long-term health repercussions. Tonight, experts will discuss this “health heritage” by taking the case study of the Holodomor, the 1932-1934 period of extreme famine in Soviet Ukraine.

23 01 23

Ecologisch denken en de strijd voor de natuur

Met Rachel Carson naar een nieuw keerpunt?

Geen boek heeft meer invloed gehad op de milieubeweging dan Rachel Carsons klassieker Verstild voorjaar. Haar aanklacht tegen ecologische verwoesting en de teloorgang van biodiversiteit veroorzaakte begin jaren zestig een ommezwaai in milieubewustzijn en -beleid. Wat kunnen we leren van Carsons strijd voor de natuur en ‘alles wat leeft’? Welke ideeën weten te mobiliseren? Hoe bereiken we een nieuw keerpunt?

20 01 23

Ecokritisch lezen en schrijven in de Nederlandstalige literatuur

Mistige tijden, bloeiende letteren?

Het toegenomen besef van de urgente klimaatproblematiek klinkt ook in de literatuur duidelijk door. Denk aan recente ‘klimaatfictie’ en ‘eco-poëzie’, of aan de herontdekking van historische werken die relaties tussen natuur en cultuur of dier en mens thematiseren. Wat leert deze literatuur ons over klimaatvraagstukken? En hoe spelen, andersom, klimaatvraagstukken een rol in deze ‘bloeiende’ letteren en het literatuuronderwijs?

18 01 23

Kunstmatige intelligentie: medicijn voor de zorg?

Ons zorgsysteem moet op de schop. De wachtlijsten voor mensen met mentale problemen worden alsmaar langer. Hoe complexer het probleem, hoe langer het wachten is op behandeling. Dit is in de eerste plaats schadelijk voor mensen in (acute) nood. Daarnaast ondermijnt het ons vertrouwen in zorgverleners, zoals psychiaters en psychologen. Wat is er nodig om de psychiatrie klaar te stomen voor de toekomst? Vanavond onderzoekt professor Iris Sommer of en hoe kunstmatige intelligentie de psychiatrie kan remediëren.

11 01 23

De aarde volgens W.F. Hermans

Er zijn biografieën over Hermans verschenen, mensen zijn gepromoveerd op zijn romans, er bestaan talloze boeken en artikelen over Hermans en zijn werken, maar over de rol die de aardwetenschappen spelen in zijn literaire werk is nog niet veel bekend.

09 01 23

Societal Challenges, Global Mental Health and Humane AI

At this year’s Dies Natalis of the University of Amsterdam, Professor dr. Vikram Patel (Harvard University) and Prof. dr. Chris Manning (Stanford University) will be awarded Honorary Doctorates. During this symposium, a panel of expert speakers will join our honorees to discuss pertinent topics within the fields of mental health and the use of artificial intelligence on a global scale.

16 12 22

Het leven van een prins in ballingschap

Bernhards oorlog

Bernhards oorlog gaat over het wonderlijke en niet zelden spectaculaire leven van de Prins der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. Biograaf Dik van der Meulen gaat deze avond in gesprek over Bernhard als een complexe figuur, die opportunisme paarde aan doodsverachting; een man die egocentrisch was en tegelijk loyaal aan zijn vrienden – hoewel niet altijd aan zijn eigen echtgenote Juliana, de toekomstige koningin.

14 12 22

Omdat lezen loont

Nederland leest steeds minder en steeds minder graag. Hoe komt dat? En vooral: wat kunnen we eraan doen? Ter gelegenheid van de verschijning van de bundel Omdat lezen loont (red. Yra van Dijk, Micha Hamel, Marie-José Klaver en Els Stronks), gaan beleidsmakers, leraren, studenten, politici en journalisten in debat.

13 12 22

Secrets of the Sea in Times of Climate Breakdown

Despite its many secrets and wonders, oceans have been under threat for years. Corals are dying and sea life is disappearing. Although this is a global phenomenon, some people are affected more than others—and as with many a climate issue, these inequalities bear witness of the afterlife of (post)colonialism. In this talk, we shed light on the ambiguous nature of marine protection and the colonial dimensions of ocean health.

08 12 22

Transnationalizing the History of Germany’s First Democracy

Weimar Between East and West

For a long time, research on the Weimar Republic has implicitly assumed a comparison with Western European (liberal) democracy. More recent research emphasizes that the Weimar Republic should also and even especially be understood in the context of Central and Eastern European democracies. In this lecture, historian Thomas Mergel argues for a much broader, transnational perspective on the Weimar Republic.

02 12 22

Over het publieke debat en de elite in Nederland

Gesprekshonger

De rol van de Nederlandse elite in het publieke debat staat al geruime tijd ter discussie. In de vijftiger jaren richtten bestuurders met een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid, voormalige gijzelaars uit het kamp St. Michielgestel, het Nederlands Gesprek Centrum (NGC) op. Naar aanleiding van zijn boek Gesprekshonger, een geschiedenis van het NGC, verkent historicus Wim de Jong met Daan Roovers, Xandra Schutte en James Kennedy de ontwikkeling van het maatschappelijke debat in Nederland en de rol van de elite daarin.

01 12 22

Ongelijkheid en onderwijs. Hoe pakken we kansenongelijkheid in het onderwijs aan?

Ongelijkheid begint al bij de geboorte. Aan de hand van de postcode waar je opgroeit zijn de kansen in je verdere leven voor een groot deel te voorspellen. Onderwijs zou een gelijkmaker moeten zijn, maar dat is vaak niet het geval. In deze derde en laatste aflevering in de reeks Ongelijkheid onderzoeken we kansenongelijkheid in het onderwijs.

29 11 22

Over een verleden van dynastieën

De harten van de wereldgeschiedenis

Historicus Simon Sebag Montefiore spreekt aan de hand van zijn nieuwe boek De wereld over een nieuw soort wereldgeschiedenis; van de Inca’s en de Ottomanen, tot de Habsburgers en de Kennedy’s. Voor Montefiore vormen deze machtige dynastieën een mondiale geschiedenis die alle tijdperken en continenten overspant en waarin familiebanden centraal staan.

28 11 22

Culturele veldslagen

In Culturele veldslagen onderzoekt Gijs van Oenen de filosofische en historische achtergronden van de zogenaamde culture wars, waarin culturele stellingen worden bevraagd en aangevochten met een beroep op identiteit, zelfbegrip en sociale tegenstellingen. Ter gelegenheid van zijn nieuwe boek gaat de filosoof in gesprek over de wisselwerking tussen overtuiging, identiteit en sociale rechtvaardigheid en hoe deze vorm krijgt aan zowel de rechter- als linkerkant van het politieke spectrum.

28 11 22

Over het muzikale talent van de alledaagse luisteraar

Groots luisteren

Ben jij muzikaal? De meeste mensen zijn wat betreft die vaardigheid nogal kritisch op zichzelf. Maar de leden van de muziekcognitiegroep van de Universiteit van Amsterdam zouden je hier waarschijnlijk tegenspreken: de alledaagse luisteraar heeft vaak onvermoede muzikale vaardigheden.

25 11 22

Ukraine’s Strategic Choices and Future Geopolitics

On November 25 it will be nine months since the beginning of Putin’s three-day blitzkrieg. Ukraine is resolutely holding out and showing notable progress in repelling the aggressor. Having failed on the battlefield with its army largely degraded and in rout, the Russian regime has doubled down on missile and drone attacks on the energy grid, and resorted to a nuclear blackmail aiming to undermine Ukraine’s will to resist and the Western resolve to support Ukraine in its fight for freedom. During this event, Professor Oleksandr Bogomolov will present the Ukrainian perspective on the current situation and various future scenarios.

24 11 22

Over haar schrijverschap en de hele mikmak

Dola de Jong

De dag dat Mirjam van Hengel een column las waarin Dola de Jong had geschreven dat ze een nieuw leven begon en dat de hele vroegere mikmak haar geen laars meer kon schelen, wist ze: daar wil ik meer van weten. Wie was deze vrouwelijke auteur? Een avond over het schrijverschap en bewogen leven van Dola de Jong.

23 11 22

Diogenes en het cynische denken

Hij gaf geen colleges, maar leefde zijn visie van radicale autonomie vóór in zijn pot op het marktplein. Wie was Diogenes? En wat kunnen we vandaag de dag leren van zijn cynische denken? Een avond over het belang van een filosoof voor wie denken, leven en lichamelijkheid onlosmakelijk zijn verbonden. Hierover gaat auteur Inger Kuin in gesprek met Jacqueline Klooster, Hiske Versprille en moderator Diederik Burgersdijk.

22 11 22

Hannah Arendts analyses herzien

Imperialisme

Met de verschijning van Imperialisme is Arendts volledige hoofdwerk The Origins of Totalitarianism voor het eerst in het Nederlands beschikbaar. Ter gelegenheid van de vertaling gaan experts in gesprek over dit werk, zijn ontstaansgeschiedenis en receptie, als ook zijn betekenis voor onze eigen tijd.

22 11 22

hoeveel ruimte mogen de Amsterdamse terrassen innemen?

100 jaar De Zwart. Het Amsterdamse kroeggesprek

Caféterrassen in Amsterdam zijn flink wat groter dan voor de covid-19-pandemie het geval was. Is dat een vloek of een zegen voor de stad? Moeten de terrassen ook na de pandemie zo groot blijven? Hierover spreken we ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van Café De Zwart.

21 11 22

Een pandemie van desinformatie

Onlineplatforms zoals YouTube, Facebook, Instagram, LinkedIn, TikTok en Twitter vervullen een centrale rol bij het bestrijden van schadelijke informatie waaronder hate speech en terroristische propaganda. Meer recentelijk is daar ook desinformatie bij gekomen. Dit beleid brengt democratische dilemma’s met zich mee. Waar liggen de grenzen aan de vrijheid van meningsuiting – van ‘gewone’ burgers en van politici – en hoe en door wie worden die grenzen precies bepaald?

18 11 22

De ontdekking van De 75 bladen, 100 jaar na zijn dood

De tijdmachine van Marcel Proust

Op deze honderdste sterfdag van Marcel Proust een gesprek over het belang en de inhoud van het werk van deze schrijver. Er wordt gesproken met de vertalers van zijn werk over de onlangs herontdekte vondst van 75 handgeschreven bladen van Marcel Proust. Ieme van der Poel, die een gids schreef voor de moderne lezer van Op zoek naar de verloren tijd, geeft een mini-college. Voorlezer Louis van Beek draagt voor.

17 11 22

Ongekend: vrouwen in de natuurwetenschap die over het hoofd werden gezien

Newtons wetten, Einsteins relativiteitstheorie, Schrödingers kat; bijna iedereen kent natuurwetenschappelijke wetten, theorieën of eenheden die naar mannen zijn vernoemd – maar naar vrouwen? In haar nieuwe boek Ongekend toont Margriet van der Heijden dat wie maar een beetje zoekt, hen al gauw vindt: vrouwen die zich tot onderzoeker ontwikkelden, ontdekkingen deden, ideeën formuleerden en vaak daarna toch buiten de geschiedenisboeken bleven.