Ongekend: vrouwen in de natuurwetenschap die over het hoofd werden gezien

Newtons wetten, Einsteins relativiteitstheorie, Schrödingers kat; bijna iedereen kent natuurwetenschappelijke wetten, theorieën of eenheden die naar mannen zijn vernoemd – maar naar vrouwen? In haar nieuwe boek Ongekend toont Margriet van der Heijden dat wie maar een beetje zoekt, hen al gauw vindt: vrouwen die zich tot onderzoeker ontwikkelden, ontdekkingen deden, ideeën formuleerden en vaak daarna toch buiten de geschiedenisboeken bleven.

Ze waren er al eeuwen: vrouwen die zich verdiepten in de natuurwetenschappen en er belangrijke eigen bijdragen aan leverden. Henrietta Leavitt ontwikkelde de methode waarmee Hubble de uitdijing van het heelal kon afleiden. June Almeida maakte voor het eerst de structuur zichtbaar van een verkoudheidsvirus dat de naam corona kreeg. Alice Ball ontwikkelde op Hawaii het eerste redelijk effectieve middel tegen lepra.

In NRC haalde Margriet van der Heijden de afgelopen jaren zulke vrouwen voor het voetlicht. Haar nieuwe boek Ongekend is een bundeling van deze biografische schetsen, aangevuld met niet eerder gepubliceerde portretten en met een uitgebreid inleidend essay over vrouwen en natuurwetenschappen in verleden en toekomst. Naar aanleiding van haar nieuwe boek spreekt Margriet van der Heijden met Rasa Muller en Floris Cohen. Moderatie: Emma Zuiderveen.

Over de sprekers

Margriet van der Heijden is deeltjesfysicus, hoogleraar wetenschapscommunicatie aan de TU/e, en docent aan Amsterdam University College. Ze schrijft regelmatig voor NRC en schreef het voor de Libris Geschiedenis Prijs genomineerde boek Denken is verrukkelijk, over het leven van Tatiana Afanassjewa en Paul Ehrenfest.

Rasa Muller is promovenda bij het Nikhef en onderzoekt kosmische neutrino’s – deeltjes die vrijwel ongehinderd overal doorheen kunnen vliegen. Ze is regelmatig te gast bij televisie- en radioprogramma’s om over haar vak te vertellen.

Floris Cohen is emeritus hoogleraar in de geschiedenis van de natuurwetenschap, eerst aan de Universiteit Twente, later aan de Universiteit Utrecht. Hij is auteur van vele boeken over wetenschapsgeschiedenis waaronder De herschepping van de wereld.

Emma Zuiderveen (moderator) studeerde scheikunde en promoveert momenteel aan de Radboud Universiteit en de Joint Research Center (EU science hub) binnen milieukunde. Ze onderzoekt de milieu-impact van nieuwe biomaterialen en chemicaliën gemaakt van planten en afval. Ze schrijft en dicht, en publiceerde in verschillende literaire tijdschriften waaronder De Optimist, Hard//Hoofd en Kluger Hans. Samen met muzikant Tarif El-Fasih produceerde ze de poëziepodcast De wereld en de dingen. Ze deed vorig jaar mee aan de schrijfresidentie georganiseerd door deBuren in Parijs en zit in de redactie van de Nederlandse Boekengids.

Gerelateerde programma’s
04 11 25
Towards a common approach to Europe’s colonial past
European Integration and Co-Imperialism

Until recently, the former imperial nation states of Europe often regarded themselves as historically homogeneous nation states with a colonial past that was separate from their European continental history. Recent research shows that the European integration process was closely intertwined with modern imperialism and decolonization. Tonight, our speakers will discuss these new developments in historiography.  

Datum
Dinsdag 4 nov 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
31 03 25
De handelsoorlog van Donald Trump

Donald Trump heeft een handelsoorlog ontketend. Deze maand legde hij verregaande importheffingen op aan Mexico, China en Canada. In dit programma buigen we ons met vooraanstaande economen over deze kwestie. Welke landen en producten worden geraakt door Trumps acties? Wat zal de impact van deze handelsoorlog zijn op de Amerikaanse economie? En wat zijn de gevolgen voor Europa en Nederland?

Datum
Maandag 31 mrt 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25
19 03 25
SPUI25 X Queer Geschiedenis Maand 
De queer bar verdwijnt, lang leve de queer bar!

Wereldwijd zijn de afgelopen twee decennia LHBTIQ+ bars in rap tempo gesloten. Tegelijkertijd is er een brede beweging die zich inzet om deze bars tot erfgoed te maken en hiermee te beschermen. Maar wat maakt een plek nou precies tot erfgoed? En hoe verhoudt dit sentiment zich met de beleving van deze bars door mensen in het verleden? Tijdens dit programma onderzoeken we het belang van de geschiedenis van de queer nacht voor de LHBTIQ+ gemeenschap.  

Datum
Woensdag 19 mrt 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25