Ongekend: vrouwen in de natuurwetenschap die over het hoofd werden gezien

Newtons wetten, Einsteins relativiteitstheorie, Schrödingers kat; bijna iedereen kent natuurwetenschappelijke wetten, theorieën of eenheden die naar mannen zijn vernoemd – maar naar vrouwen? In haar nieuwe boek Ongekend toont Margriet van der Heijden dat wie maar een beetje zoekt, hen al gauw vindt: vrouwen die zich tot onderzoeker ontwikkelden, ontdekkingen deden, ideeën formuleerden en vaak daarna toch buiten de geschiedenisboeken bleven.

Ze waren er al eeuwen: vrouwen die zich verdiepten in de natuurwetenschappen en er belangrijke eigen bijdragen aan leverden. Henrietta Leavitt ontwikkelde de methode waarmee Hubble de uitdijing van het heelal kon afleiden. June Almeida maakte voor het eerst de structuur zichtbaar van een verkoudheidsvirus dat de naam corona kreeg. Alice Ball ontwikkelde op Hawaii het eerste redelijk effectieve middel tegen lepra.

In NRC haalde Margriet van der Heijden de afgelopen jaren zulke vrouwen voor het voetlicht. Haar nieuwe boek Ongekend is een bundeling van deze biografische schetsen, aangevuld met niet eerder gepubliceerde portretten en met een uitgebreid inleidend essay over vrouwen en natuurwetenschappen in verleden en toekomst. Naar aanleiding van haar nieuwe boek spreekt Margriet van der Heijden met Rasa Muller en Floris Cohen. Moderatie: Emma Zuiderveen.

Over de sprekers

Margriet van der Heijden is deeltjesfysicus, hoogleraar wetenschapscommunicatie aan de TU/e, en docent aan Amsterdam University College. Ze schrijft regelmatig voor NRC en schreef het voor de Libris Geschiedenis Prijs genomineerde boek Denken is verrukkelijk, over het leven van Tatiana Afanassjewa en Paul Ehrenfest.

Rasa Muller is promovenda bij het Nikhef en onderzoekt kosmische neutrino’s – deeltjes die vrijwel ongehinderd overal doorheen kunnen vliegen. Ze is regelmatig te gast bij televisie- en radioprogramma’s om over haar vak te vertellen.

Floris Cohen is emeritus hoogleraar in de geschiedenis van de natuurwetenschap, eerst aan de Universiteit Twente, later aan de Universiteit Utrecht. Hij is auteur van vele boeken over wetenschapsgeschiedenis waaronder De herschepping van de wereld.

Emma Zuiderveen (moderator) studeerde scheikunde en promoveert momenteel aan de Radboud Universiteit en de Joint Research Center (EU science hub) binnen milieukunde. Ze onderzoekt de milieu-impact van nieuwe biomaterialen en chemicaliën gemaakt van planten en afval. Ze schrijft en dicht, en publiceerde in verschillende literaire tijdschriften waaronder De Optimist, Hard//Hoofd en Kluger Hans. Samen met muzikant Tarif El-Fasih produceerde ze de poëziepodcast De wereld en de dingen. Ze deed vorig jaar mee aan de schrijfresidentie georganiseerd door deBuren in Parijs en zit in de redactie van de Nederlandse Boekengids.

Gerelateerde programma’s
04 11 25
Towards a common approach to Europe’s colonial past
European Integration and Co-Imperialism

Until recently, the former imperial nation states of Europe often regarded themselves as historically homogeneous nation states with a colonial past that was separate from their European continental history. Recent research shows that the European integration process was closely intertwined with modern imperialism and decolonization. Tonight, our speakers will discuss these new developments in historiography.  

Datum
Dinsdag 4 nov 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
04 04 25
The Social and Political Lives of Images
Seeing Matters

Ever wondered how images shape our reality? Join us in unraveling the transformative power of visuals – from protest imagery to social media memes – in mobilizing movements, influencing debates, and reshaping perceptions. Discover why, in our visual age, seeing truly matters. 

Datum
Vrijdag 4 apr 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25
22 03 25
SPUI25 x 24 uur Centrum
Amsterdam: een brakke stad

Tijdens dit programma kijken we met historicus Bob Pierik naar de geschiedenis van drinkwater in Amsterdam. Kunnen we lessen trekken uit het verleden voor toekomstig waterbeleid? Hoe kunnen we het waterbewustzijn bij Amsterdammers vergroten? Wat betekent het om in een verzilte stad te leven en hoe ziet toekomstbestendig waterbeleid eruit voor de Amsterdam?

Datum
Zaterdag 22 mrt 2025 16:00 uur
Locatie
SPUI25