Terugblik

Toen Tromp in 1637 de leiding over de admiraliteit op zich nam, stond Nederland er maritiem gezien beroerd voor. Toch wist Tromp met een staaltje innovatief leiderschap zijn gehavende vloot om te bouwen tot een ‘monsterschip’ en in 1639 de Spaanse armada te verslaan bij Duins. Deze avond staan we stil bij de verschijning van Luc Panhuysens nieuwe boek Het monsterschip (Atlas Contact), dat handelt over deze legendarische zeeslag.

Voor zijn nieuwe boek Eenzaamheid in eindeloos meervoud las Lodewijk Verduin ruim tienduizend pagina’s van een van de titanen van de Nederlandstalige literatuur: Jeroen Brouwers. Het resultaat is de ontsluiting van een ontzagwekkend oeuvre. Tijdens deze avond reflecteert Verduin met andere schrijvers op het singuliere schrijverschap van een groot auteur.

Een literaire avond ter gelegenheid van Hartslag 27 (De Bezige Bij) van Henk Pröpper. Een persoonlijk gesprek tussen twee schrijvers – beiden tevens voormalig uitgevers – over het belang van literatuur, over lichaam en geest, over geschiedenis en toekomst, en over Parijs en Amsterdam.

The object of transnational history is ‘classically’ defined as a study of the circulation or flow of people, ideas, things and institutions across national borders. Its advocates often seek not only to abolish the national container as the defining framework for historical analysis, but to write history as if national borders don’t exist at all. Historian John Krige will argue that when knowledge and know-how in motion are the object of transnational flows, a variety of constraints on knowledge reinject borders into the heart of the analysis.

Op welke manieren komt de vroegmoderne verzamelvorm van ‘Wunderkammers’ terug in hedendaagse museale en artistieke interventies die verwondering en nieuwsgierigheid proberen te vangen?

De tentoonstelling Grenzeloze inhoud, tot begin oktober te bezoeken in Museum Het Schip, draait om een bijzonder kunstproject dat in 1983 werd geïnitieerd: John den Besten ontwierp twaalf transparante koffers, waarna kunstenaars door het hele land werden opgeroepen ideeën te ontwikkelen voor het vullen ervan. Tijdens dit symposium vertellen sleutelfiguren die aan het kunstproject hebben meegewerkt over de samenwerking – toen en nu.

In aflevering 14 van Letteren Live, de literaire talkshow van SPUI25, Het Parool en het Letterenfonds interviewt Marjolijn de Cocq schrijver en performer Elfie Tromp over de vraag wat je als schrijver mag zeggen, wat kunst kan doen en haar in september te verschijnen roman Pietà (De Geus). Tromp: ‘Ik wil ook wel echt dat het een pleidooi is voor andermans woede en dat je niet meteen daardoor gepantserd hoeft te worden of niet meteen stelling hoeft te nemen daartegen.’

Mischa Andriessen draagt intieme gedichten voor uit zijn nieuwe bundel Het drogsyndicaat (Querido): ‘De ontdekking zal niet het zien zijn / de ontdekking zal niet het horen, niet het weten en zeker niet het nietsdoen zijn / de angst te laten zien zal de ontdekking zijn’

Tot slot spreken Koen Hilberdink en Graa Boomsma over de vele levens van vijftiger Bert Schierbeek, onderwerp van Boomsma’s nieuwe biografie Niemand is waterdicht (De Bezige Bij). ‘Ik had die biografie van Hermans ook wel willen schrijven,’ bekent Boomsma, ‘maar ik heb maar één leven. Hoewel Bert Schierbeek zei: “Ik heb wel 77 levens, het is een kwestie van hoe ik het ‘ik’ interpreteer.”’

Frida Kahlo (Mexico, 1907-1954) is op dit moment wellicht de beroemdste vrouwelijke kunstenaar ter wereld. Haar werk en nalatenschap inspireren wereldwijd nog steeds velen. Vanaf mei 2021 toont het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen voor het eerst in Nederland een bijzondere privécollectie met werk van Kahlo, haar echtgenoot Diego Rivera en andere Mexicaanse modernisten. Deze avond brengt de Alumnikring Kunstgeschiedenis drie specialisten samen over Kahlo, haar werk en de tijd waarin ze leefde.

Op 13 juni is het vijftig jaar geleden dat Fré Dommisse overleed. Haar naam zal weinigen nog iets zeggen, want deze Nederlandse schrijver belandde al in de loop van haar leven in de poule van vergetelheid. Dommisses bescheiden oeuvre, dat grotendeels voortkwam uit haar ervaringen als psychiatrisch patiënte, blijft echter overeind. Deze avond onderzoeken onder anderen Catharina Th. Bakker en Léon Hanssen Dommisses nalatenschap.

In 1918 verschenen Nescio’s verhalen De uitvreter, Titaantjes en Dichtertje voor het eerst in boekvorm. In de loop der tijd maakte de handelsman J.H.F. Grönloh (1882-1961) zich bekend als de man achter het pseudoniem, maar hij bleef buiten de literaire wereld. Na zijn dood in 1961 heeft zijn familie die lijn voortgezet. Wel verscheen in 1996 Nescio’s Verzameld werk, maar voor biografen bleef de deur gesloten. In Nescio. Leven en werk van J.H.F. Grönloh gaat die deur eindelijk open. Tijdens dit programma in samenwerking met uitgeverij Van Oorschot staat biograaf Lieneke Frerichs samen met onder anderen Philip Huff, Tommy Wieringa en Saskia Meijs stil bij het voltooien van haar biografie over een van Nederlands grootste schrijvers.