Terugblik

Programma’s uit het verleden

Meer filters Minder filters

Alle locaties SPUI25 Online Rialto Posthoornkerk Paradiso Odeonzaal Amsterdamse Academische Club (AAC) Doelenzaal Nationale Opera & Ballet De Brug (Roeterseiland) De Duif De Brakke Grond Binnengasthuisstraat 9 Aula Roeterseiland Nationale Opera & Ballet, Odeonzaal Singelkerk OBA Theater Vondelkerk Agnietenkapel

11 07 23

‘Strategic foresight’ building ‘strategic preparedness’ for a rapidly evolving world

Navigating the Future

In a rapidly evolving world driven by innovation, the ability to anticipate and prepare for future advancements is crucial. ‘Technological foresight’ has become paramount for policymakers as they navigate the path ahead, serving as a compass to evaluate the potential societal impacts of complex scientific and technological developments. It also aids decision-makers in gaining a more strategic understanding of the issues they must address.

29 06 23

Natiestaat en kolonialisme: een ongemakkelijk verbond

De vorming van de natiestaat in de negentiende eeuw ging gepaard met kolonialistische expansie. Daarmee rijst de prangende vraag hoe de inheemse bevolking van de koloniën in het staatsverband van de natie werd opgenomen. In Natiestaat en kolonialisme: een ongemakkelijk verbond, toont H.U. Jessurun d’Oliveira hoe universalistische verlichtingsideeën stootten op de (onder meer etnische) uitsluitingsmechanismen van het natieconcept. Ter gelegenheid van zijn boek gaat Jessurun d’Oliveira met verscheidene juristen en historici in gesprek over de frictie tussen natiestaat en kolonialisme.

29 06 23

German and Dutch Perspectives

Debating Holocaust and Colonial Memory Culture: Historikerstreit 2.0

In 2021, a heated debate ignited what the Australian historian A. Dirk Moses called “The German Catechism.” Moses criticized the German consensus on the uniqueness of the Holocaust. While defending this uniqueness, comparisons with other genocides are often not taken into account. Moses depicted German intellectuals as “high priests” who by all means defend their ideas. Simultaneously, they tend to overlook the colonial context of German atrocities in Eastern Europe, as well as wider debates on a variety of memory cultures. In his lecture, historian Michael Wildt sheds light on this new “Historikerstreit.”

27 06 23

Algorithmic Injustice

Algorithms play an increasingly important role in our daily life but come with serious societal risks. In recent years we have seen many cases of algorithms that show unfair biased behavior towards particular groups or individuals, for instance the Dutch Toeslagenaffaire. This leads to growing concerns about harmful discrimination and reproduction of structural inequalities once these technologies become institutionalized in society. During this evening on algorithmic injustice we explore and discuss both the philosophical and technical aspects as well as the lived experiences of people who suffered from unfair algorithms.

26 06 23

The 1981 Massacre in Iran: Uncovering a Forgotten Mass Atrocity

June 2023 marks the 42nd anniversary of the 1981 massacre in Iran, the most extensive massacre in its recent history. In the past few years, a group of scholars and investigative journalists formed a research collective (Rastyad Collective) and studied this highly neglected massacre. In this event, the speakers will discuss the historical, legal, and political significance of the 1981 Massacre and reflect on the results of this research project.

23 06 23

Hoe een Nederlandse bergnaam in Suriname ons koloniaal bewustzijn verandert

De Toemoek Hoemak Expeditie

In de documentaire De Toemoek Hoemak Expeditie verdiept Freek de Goeje zich in de gelijknamige expeditie in Suriname van 1907. Hij loopt in de voetsporen van cartograaf en antropoloog Claudius de Goeje, die in opdracht van de Nederlandse regering een deel van Suriname in kaart bracht. Hij legde ook de eerste contacten met de inheemse bewoners, waaronder de Wayana. Als blijk van waardering werd later door de regering een gebergte naar hem vernoemd: het De Goejegebergte. Honderd jaar later legt Freek de expeditie-route opnieuw af naar het Wayana-volk, waarvan het bestaan en de cultuur bedreigd worden door illegale goudmijnen, ontbossing, maar ook de kerk. Tijdens dit programma, georganiseerd in samenwerking met het Allard Pierson en de tentoonstelling ‘Open Kaart’, gaat De Goeje met anderen in debat over zijn film.

22 06 23

Character assassination and antiliberalism in (pre-)Revolutionary France

Tyranny and Terror

Character assassination and antiliberalism often go hand in hand. Two distinguished British historians will speak about character assassination and antiliberal elements in the 1700s. While Enlightenment ideals led to a surge of liberalism and sparked the birth of Europe’s first liberal democracies, these developments also triggered strong counter reactions.

20 06 23

Book Launch

The Lost Future and How to Reclaim It

The future seems increasingly uncertain. Our democracies are failing to prevent financial crises, energy shortages, climate change and war—so how can we look to the future with confidence? In his new book, The Lost Future: And How to Reclaim It, Jan Zielonka argues that it is democracy’s shortsightedness that makes politics stumble in our increasingly connected world. Tonight, he will discuss his book with Caroline de Gruyter and Luiza Bialasiewicz.

20 06 23

Democratie is niet voor bange mensen

Democratie is niet voor bange mensen is een bundeling van de eerste drie jaar columns die Marcia Luyten schreef voor de Volkskrant. Op 20 juni wordt het boek ten doop gehouden met een debat. Luyten spreekt met Extinction Rebellion-activist Hannah Prins, schrijver Tommy Wieringa en hoogleraar politicologie Tom van der Meer over de vraag: is de democratie in staat tot de ingrijpende transformatie nodig om de opwarming van de aarde te stoppen? Wat zijn de risico’s en de valkuilen? En wat zijn de sleutels voor een vreedzame transformatie? Tijdens dit programma zal Herman Tjeenk Willink het eerste exemplaar in ontvangst nemen.

19 06 23

Een ver-van-mijn-bedshow? Over Virtual Reality en het beïnvloeden van gedrag

Met Virtual Reality kan wat ver weg voelt, heel dichtbij worden gebracht. Bijvoorbeeld de impact die onze consumptie van voedsel en plastic elders in de wereld heeft of in de toekomst. Virtual Reality heeft hierdoor de potentie om de ‘psychologische afstand’ te verkleinen die veel mensen ervaren tot de gevolgen van hun gedrag. Tijdens deze avond laten we zien hoe je met VR duurzaam gedrag kan stimuleren, onder andere door de psychologische afstand te verkleinen.

15 06 23

Literair interview over Alkibiades

Ilja Leonard Pfeijffer en de mooiste man van Griekenland

In zijn nieuwe, monumentale en rijk gedocumenteerde historische roman Alkibiades vertelt Ilja Leonard Pfeijffer het waargebeurde verhaal van het streven en falen van Alkibiades, de mooiste man van Griekenland. Vanavond gaat literair journalist Jelle Van Riet met Pfeijffer in gesprek over zijn nieuwe roman en het najagen van ambities in een onvolmaakte wereld. Met een historische introductie op Alkibiades door Diederik Burgersdijk.

15 06 23

The road from state socialism through liberal democracy to autocracy

Democratic Erosion: The Case of Hungary

In the last decade, Hungary has received international attention for its democratic erosion. The country has been the first institutionally consolidated democracy to turn into an autocracy. How has this effect of ‘backsliding’ been possible? And what has marked the transition from democracy to autocracy? In this lecture the process of democratic transition as well as the main factors that allowed the Hungarian government to undergo the development without meaningful push-back will be discussed.

14 06 23

Bekendmaking shortlist Europese Literatuurprijs 2023

Veertien titels vertaald uit tien talen maken kans op de Europese Literatuurprijs 2023. Ook dit jaar maken lezers, schrijvers en critici middels lofredes bekend welke vier boeken de shortlist hebben gehaald. Zij spreken ieder over hun eigen favoriete roman. Literair recensent en vertaler Emilia Menkveld modereert de feestelijke avond.

14 06 23

Uncommon Transitions? Memory and Forgetting between Eastern and Western Europe

Why do memories of transitions in the late 1980s and 1990s remain disconnected between Eastern and Western Europe? This NIAS talk explores the diverging interpretations and memory cultures of this turbulent time in history that have emerged in the ‘former East’ and the ‘former West’. Together with experts working on different parts of Central and Eastern Europe, we shed light on how these transitions are remembered and forgotten in the Netherlands as well as in other countries of the ‘former West’.

13 06 23

Leven in de stad met een beperking

Een sluier van onwetendheid

Waar in het verleden mensen met een functiebeperking veelvuldig werden weggestopt in instellingen of min of meer gescheiden leefden van de samenleving, draaien zij nu steeds meer en zichtbaarder mee in de maatschappij. Maar ondanks de toenemende emancipatie stuiten zij nog steeds op fysieke obstakels en vooroordelen; en het vergt vaak activisme om de barrières te slechten. Vanavond verkennen we de toegankelijkheid van de stad anno 2023. Wordt deze gevormd naar de behoeften van mensen met een beperking, of moeten zij zich aan blijven passen aan de faciliteiten van de stad?

12 06 23

De toekomst van het postkoloniale herinneren

De geschiedenis van het koloniale verleden staat haaks op hoe Nederlanders het eigen land graag zien: een tolerante, humanitaire en vooruitstrevende natie. Dat de werkelijkheid in het koloniale rijk dat Nederland opbouwde pijnlijk anders was, wordt inmiddels breed erkend. In zijn nieuwe boek Rekenschap. Het koloniale verleden, excuses en herstel brengt Gert Oostindie aan de hand van veertig jaar onderzoek naar de koloniale geschiedenis in kaart welke debatten deze geschiedenis heeft geëntameerd – met name de afgelopen jaren. Hij gaat hierover in gesprek met Wim Manuhutu, Peggy Wijntuin en Ricci Scheldwacht. Moderatie: Khadija al Mourabit.

06 06 23

Alumni Talks

Milieuactivisme in Nederland

De verhouding van de mens tot de natuur is al lange tijd onderwerp van discussie. Waar we voorheen spraken over de verandering van het klimaat door invloeden van de mens, gaat het nu over een crisis van het klimaat. Een crisis waartegen velen zich lange tijd actief inzetten. Tijdens deze Alumni Talk duiken we in de geschiedenis van milieuactivisme en de staat van het hedendaagse mediaklimaat.

05 06 23

Rethinking Our News Diet: On Polarisation and Online News Consumption

When talking about polarization, populism, and misinformed publics, we often focus on the role of echo chambers, fake news, and radical rabbit holes on social media. A new project argues this is the wrong focus. Instead, we should turn our eye on our news diet and – specifically – on the alarming lack of quality news in this diet. This lack is a risk to democratic societies because less informed citizens are more susceptible to populist and manipulative messages. Join the presentation of this project and a discussion on how to increase our news exposure.

02 06 23

Over de waardering en verdeling van zorgtaken in de Nederlandse samenleving

Zorgen over zorgen

Hoe leidt de onderwaardering van zorg tot de ongelijke verdeling van zorgtaken tussen mannen en vrouwen in de Nederlandse samenleving? Op welke manieren schaadt deze ongelijkheid ons allen? En wat zijn mogelijke alternatieven voor gelijke en duurzame zorgconstructies?

31 05 23

Reflections on wild game in the modern world

Photographing Hunting Cultures

Photographer and writer Isabella Rozendaal will be speaking about her documentary project Isabella Hunts and the time she spent among various hunting communities. Rozendaal is intrigued by man’s ambivalent relation to animals. Would we treat them differently if we had to hunt and kill our own food?

31 05 23

The State of European Literature: Fatma Aydemir

Tonight, Fatma Aydemir, a major voice in German literature, will deliver the fourth State of European Literature. The State of European Literature is an annual lecture delivered by a renowned author or poet of international stature, about the state of literature and the state of Europe through the perspective of literature.

30 05 23

Het leven van Harry graaf Kessler

Intellectuele dandy’s, kunst, cultuur en politiek

Na te zijn gevlucht voor het nazisme schreef Harry graaf Kessler (1868-1937) op Mallorca aan zijn memoires, waarin hij terugblikt op zijn kosmopolitische, moderne leven. De graaf kende iedereen, en iedereen kende de graaf. In De man met de panamahoed neemt Rudi Meulemans je mee door een veranderende wereld. Harry graaf Kessler wilde een nieuwe mens zijn. De moderne tijd met zijn grenzeloze mogelijkheden en onontgonnen verleidingen was zijn laboratorium. Schrijver en historicus Maite Karssenberg interviewt Rudi Meulemans tijdens dit programma over zijn nieuwe boek.

25 05 23

Van schone schijn naar taboe

Breken met je ouders

Eén op de vijf Nederlanders heeft het contact met één of beide ouders verbroken. Hoewel het een beslissing is die niet lichtzinnig wordt genomen, mag ze achteraf vaak op onbegrip rekenen. Over dit taboe gaat Schone schijn, een theatervoorstelling van Stephanie Stumpel. Vanavond brengen we een verkorte versie van Schone schijn ten tonele, waarna de regisseur met deskundigen in gesprek gaat over hechting, het verbreken van contact, hoe je tot die keuze komt en waarom het soms noodzakelijk is om dit te doen.

25 05 23

Cold War Camera

From Kabul to Kyiv and beyond, photography plays a prominent role in mediating the global Cold War and its protracted afterlife. This public event explores the visual culture of the global Cold War and features Pippa Oldfield, who will moderate a dialogue with Thy Phu and Erina Duganne, the editors of the new book, Cold War Camera, award-winning photographer Susan Meiselas, and historian and photographer Tong Lam.

24 05 23

Waar ik ophoud. Over psychoanalyse, therapie en maatschappij

De psychoanalytische ruimte is misschien wel de enige ruimte in de huidige maatschappij waar vrijuit, zonder oordeel, over letterlijk alles kan worden gesproken. In zijn werk onderzoekt psycholoog en filosoof Arthur Eaton de waarde van de spreekkamer en pleit hij voor een wereld met meer therapie. Deze avond staat in het teken van zijn nieuwe boek Waar ik ophoud.

24 05 23

De vormende jaren van Gerrit Kouwenaar

100 jaar geleden werd Gerrit Kouwenaar (1923-2014) geboren – een van de meest gelauwerde Nederlandse dichters uit de tweede helft van de twintigste eeuw. Wiel Kusters, dichter en auteur van de biografie Morgen wordt het voor iedereen maandag. De oorlog van Gerrit Kouwenaar, gaat met liefhebbers en kenners van Kouwenaar in gesprek.

23 05 23

Public Spaces, Contested Places, Cultural Encounters

Diversity of Belonging in Europe

Belonging – or not belonging – lies at the core of many of the recent ‘crises’ and ongoing processes of change that continue to shape as well as to shake up contemporary Europe. New forms of socio-spatial inclusion and exclusion have been both embraced and contested – and always (re)negotiated – as part of ongoing processes of social change, connected to migration and displacement, post-socialism and decolonisation, populism and polarisation.

22 05 23

Slotbijeenkomst leesclubtournee

Campusleesclub met Simone Atangana Bekono

Ter gelegenheid van de benoeming van schrijver Simone Atangana Bekono als honorary fellow van de Universiteit van Amsterdam, organiseerde de faculteit Geesteswetenschappen dit voorjaar acht leesclubs over haar bekroonde roman Confrontaties. Tijdens deze feestelijke afsluiting van de leesclubtournee gaat Atangana Bekono in gesprek over haar roman en aanstelling als honorary fellow en draagt voor uit eigen werk.

22 05 23

Lezing over de opera Maria Stuarda

Geschiedenis en de fictie van het nationalisme

In Donizetti’s opera Maria Stuarda staat de machtsstrijd tussen Mary Stuart en Elizabeth I centraal. Hoewel de koninginnen elkaar in werkelijkheid nooit ontmoet hebben, is door kunstenaars over een mogelijke ontmoeting tussen de twee maar al te vaak gefantaseerd. In deze lezing bespreekt Krisztina Lajosi-Moore hoe de fascinatie voor deze historische gebeurtenis is gebruikt voor het creëren van een nationale identiteit.

22 05 23

Doeschka Meijsing is niet dood!

Een bewonderde ander en, vooral, een kwetsbaar, ironisch en fantasievol hoofdpersonage wandelen door het werk van Doeschka Meijsing (1947-2012). Haar omvangrijke literaire oeuvre omvat geweldige romans, poëzie en essays, maar tegenwoordig leest men waarschijnlijk vooral haar laatste roman Over de liefde. Tijdens Doeschka Meijsing is niet dood! gaan liefhebbers en kenners van Meijsings werk met elkaar in gesprek over wat haar zo goed maakt en waarom haar werk toen en nu mensen inspireert.

19 05 23

The Hmm ON

Co-Creation with AI

AI technologies have been around for a long time, but it is only recently that we’ve had a chance to experience some of these tools ourselves in our daily lives. For instance, with ChatGPT, an advanced and exponentially popular AI chatbot, and with AI image generators such as DALL-E and Midjourney. Now that we have had the opportunity to personally collaborate with AI through image, text and audio generating tools, ethical and socio-political questions have started to surface about what it means to co-create with AI. How will these advancements in AI technologies reshape and reconfigure our daily lives? During this special evening it is time to reflect on AI and take on some new approaches to co-creation.

17 05 23

European Press Freedom under Pressure

Press freedom is increasingly coming under pressure across Europe. Reporters Without Borders have repeatedly measured a decline in press freedom in many European countries over the last few years, including the Netherlands. Where does this come from? And what are the various problems associated with and arising from declining press freedom?

16 05 23

De complexiteit van armoede en kansenongelijkheid

Misschien moet je iets lager mikken

In het huis waar Milio van de Kamp opgroeit is regelmatig geen licht of warm water. In de buurt waar hij woont is criminaliteit aan de orde van de dag. Toch lukt hem uiteindelijk wat zovelen niet lukt: ontsnappen uit de armoede. Hoewel zijn docent hem adviseert ‘iets lager te mikken’, slaagt hij erin vanuit het vmbo de universiteit te bereiken. Maar de sociale stijging komt niet zonder offers.

15 05 23

Midden in de psychedelische renaissance

Waarover je niet kunt spreken zing je

Literair tijdschrift De Gids, internettijdschrift DIG en gastredacteur en filmmaker Maartje Nevejan hielden samen een collectieve trip en doen verslag van hun zoektocht naar een nieuwe taal. Het ‘psychedelica-nummer’ van De Gids wordt feestelijk gepresenteerd met gesprekken, optredens en filmfragmenten van schrijvers, kunstenaars en wetenschappers. Met: Michiel van Elk, Asha Karami, Esma Moukhtar, Patricia Pisters, Maartje Nevejan, Michael Tedja, Dirk Vis, Dirk van Weelden en Frances Welling.

15 05 23

Over het verleden en heden van de “sweet stuff”

De wereld van suiker

Suiker: voor het grootste deel van haar geschiedenis ontbrak het de mens aan de zoete stof, maar anno 2023 staat haar wereld er bol van. In zijn nieuwe boek The World of Sugar onderzoekt historicus Ulbe Bosma de geschiedenis van suiker. Het zoet blijkt een revolutionaire kracht met bijzonder bittere bijsmaak: aan suiker kleeft niet alleen het immense geweld van de trans-Atlantische slavernij, ook veroorzaakte het product ziekte en ecologische crisis. Ter gelegenheid van zijn boek beziet Bosma met historici, ecologen en schrijvers het verleden en heden van de plots alomtegenwoordige “sweet stuff”.

12 05 23

The Power of the Sun: Solar Imaginations

How was the Sun conceived and visualized throughout the centuries? And what challenges featuring the Source of Life will we face in the near future? The Power of the Sun brings together literary scholars, astronomers, designers and climate scientists to illuminate our cultural histories and imagine new solar futures. Due to the current climate crisis, diverging conceptions of Sun and its relation to our existence have come into being. What is the future of our dealings with the Sun, and, taking into account climate catastrophe and increasing inequality, what kind of transitions are needed to create a more democratic use of solar power? How do we retain our place under the Sun?

11 05 23

NIAS Talk

Dutch Colonies of Benevolence

Last year, the UNESCO World Heritage recognized the lasting cultural significance of the unfree ‘colony of benevolence’ at Veenhuizen (now home to the National Prison Museum). This round table brings together three leading researchers on domestic colonies to discuss the international significance of this colony, which opened its doors 200 years ago.

11 05 23

Uitreiking van de Martinus Nijhoff Vertaalprijs 2023

Met de Martinus Nijhoff Vertaalprijs onderstreept het Prins Bernhard Cultuurfonds al sinds 1955 het belang van literair vertalen. Dit jaar krijgt Ton Naaijkens deze prijs voor zijn vertaaloeuvre uit het Duits. Op donderdag 11 mei zal tijdens een feestelijk programma in De Duif de uitreiking plaatsvinden, met bijdragen van dichters Iduna Paalman en Ellen Deckwitz (moderator). Paul Celan-liefhebber Arnon Grunberg houdt een lezing over het belang van het vertalen van gedichten. Met muzikale optredens van Ntjam Rosie en Artvark Saxophone Quartet.

11 05 23

Amsterdam German Studies Lecture

Living in a Vortex: On Writing World History at a Time of Globalisation Blues

The glory days of globalisation are over. After the sobering experiences of the last few years, little remains of the faith that growing international exchange will foster mutual understanding and cooperation. At the same, the environmental crisis makes it ever more important to think on a global scale. Pollution knows no borders, and the same holds true for erosion, loss of biodiversity, climate change and other issues at the interface of man and the natural world. The predicament of our times urges a new type of world history. In his Amsterdam German Studies Lecture, Frank Uekötter offers a novel approach.

10 05 23

Islam, Democracy and Development

Many Muslim-majority countries struggle with problems of authoritarianism and underdevelopment. In this year’s ACMES annual lecture, Ahmet Kuru will explore this issue by discussing Islam and its relation to Western political and socioeconomic institutions. He will address the matter by referring to his award-winning book Islam, Authoritarianism, and Underdevelopment: A Global and Historical Comparison (Cambridge University Press, 2019).