Naar een nieuw materialisme

Hechten aan dingen

Moeten we ons hechten aan dingen? In de geschiedenis van de mensheid zijn zij steeds belangrijker geworden. Van de scherpe steen, via de ploeg, schoenen en wasmachine, zijn we inmiddels bij de smartphone beland. Hoe om te gaan met dingen nu er zo ongelooflijk veel van zijn en we hun impact op onze leefomgeving leren begrijpen?

Dankzij de dingen zijn we nu waar we zijn – inclusief onaangename verrassingen zoals de opwarming van de atmosfeer, overvolle huizen en problemen bij afvalverwerking. Dingen spelen een prominente rol in zorgen over de toekomst van onze planeet. In zijn nieuwe boek Het leven van dingen onderzoekt Warna Oosterbaan onze omgang met de dingen om ons heen en pleit ervoor hun de aandacht te geven die ze verdienen. Onder leiding van filosoof Pieter Hoexum gaat Oosterbaan in gesprek met onder anderen antropoloog Irene Stengs over onze omgang met dingen. Wat zou een nieuw materialisme kunnen behelzen, wat betekent het om te hechten aan dingen? Met een essayistisch intermezzo van filosoof Lisa Doeland.

Over de sprekers

Warna Oosterbaan is journalist en socioloog en promoveerde op een proefschrift over kunstpolitiek. Hij schrijft onder meer voor NRC Handelsblad, en was van 2002 tot 2008 bijzonder hoogleraar Journalistiek en Samenleving aan de Erasmusuniversiteit. Oosterbaan publiceerde een achttal boeken.

Irene Stengs is cultureel antropoloog en als senior onderzoeker etnologie werkzaam bij het Meertens Instituut (KNAW). Sinds 2017 is zij als bijzonder hoogleraar verbonden aan de Vrije Universiteit.

Lisa Doeland is filosoof. Ze schrijft, geeft les en doet promotieonderzoek naar de ontologie van afval. Op het moment werkt ze aan een boek waarin ze de gevaarlijke fantasieën van de (eco)moderne mens onder de loep neemt, zoals recycling zonder restjes.

Pieter Hoexum (moderator) hecht zich gemakkelijk en snel aan dingen en plekken, zonder dat hij precies kan zeggen wat hechten is. Hij blijft er door gefascineerd, vooral ook omdat hij ondanks zijn altijd weer opspelende heimwee steeds weer verhuist. Daarover schreef hij tot nu toe twee boeken: Kleine filosofie van het rijtjeshuis en Thuis. Filosofische verkenningen van het alledaagse. Hij schrijft momenteel aan een derde boek hierover, met de werktitel Onderweg.

Gerelateerde programma’s
30 06 25
Waarom meer verdeeldheid leidt tot minder welvaart voor (bijna) iedereen
De prijs van ophef

Ophef zaait twijfel en leidt onze aandacht af van waar het écht over zou moeten gaan, en als strategie vergroot het ongelijkheid. Waarom lijkt het zo moeilijk om de welvaart eerlijk te verdelen, en hoe kan dit beter? Daarover spreken we naar aanleiding van de publicatie van zijn nieuwe boek De prijs van ophef met bestuurskundige en bestsellerauteur Hendrik Noten. 

Datum
Maandag 30 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
25 03 25
Cybernetic Capitalism

Today’s form of capitalism is organized on principles of information and communication, the domain of what used to be called “cybernetics”. At work as well as in our free time, we merge with our computers, networks, and, increasingly, artificial intelligence. What does it mean to live under this regime of cybernetic capitalism?

Datum
Dinsdag 25 mrt 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
12 03 25
Verder denken met René Gude (1957-2015)
Kritisch optimisme

‘Een kritisch optimist beschouwt de wereld niet als minimum (een totale chaos) en ook niet als maximum (een paradijs).’ Aldus René Gude, voormalig Denker des Vaderlands. Vanavond staan we stil bij zijn ‘kritisch optimisme’. Hoe staat het met het voorlopig optimum van de wereld? Een gesprek met schrijver Marc van Dijk, filosoof en Eerste Kamerlid Daan Roovers en filosoof en activist Harriët Bergman. Moderatie: Florian Jacobs.

Datum
Woensdag 12 mrt 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25