Leven en werk van Fré Dommisse (1900-1971)

Literatuur en psychiatrie

Op 13 juni is het vijftig jaar geleden dat Fré Dommisse overleed. Haar naam zal weinigen nog iets zeggen, want deze Nederlandse schrijver belandde al in de loop van haar leven in de poule van vergetelheid. Dommisses bescheiden oeuvre, dat grotendeels voortkwam uit haar ervaringen als psychiatrisch patiënte, blijft echter overeind. Deze avond onderzoeken onder anderen Catharina Th. Bakker en Léon Hanssen Dommisses nalatenschap.

Fré Dommisse (1900-1971) debuteerde in 1927 met Krankzinnigen, een autobiografische roman over haar jarenlange verblijf in een psychiatrische instelling met andere vrouwen. Haar beschrijvingen van hoofdpersonage Dé van der Velden zijn ook nu nog schokkend, het beschreven onbegrip van de dokters, zusters en haar omgeving voelbaar. Ook Dommisses latere werk was autobiografisch ingegeven en ging over geestesziekten en geestesziekten. Haar werk werd gebruikt in verpleegopleidingen en Dommisse zelf reisde ermee door het land om meer begrip en bewustzijn te creëren rondom geestelijke gezondheid. Hoe past Dommisses werk in de literaire traditie van het interbellum? Wat vertelt haar werk over de geschiedenis van de psychiatrie? Wat is de waarde van haar werk vandaag de dag? Waarom raakte Dommisse in de vergetelheid en waarom zijn het vaak juist vrouwen die worden vergeten?

Over de sprekers

Catharina Th. Bakker studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en is gespecialiseerd in medische geschiedenis, met name psychiatrie en verpleging. Vorig jaar verscheen haar eerste biografie, De lijfarts van de koning, over de lijfarts van koning Willem I. Momenteel werkt ze aan een voorstudie voor een biografie over Fré Dommisse.

Léon Hanssen is cultuurhistoricus en schrijver. Zijn aandacht richt zich op het raakvlak van moderne geschiedenis, filosofie, sociologie en kunst. Hij maakte naam met o.a. biografieën van Menno ter Braak en Piet Mondriaan en met zijn meest recente boek: Handboek voor de vagebond. In de voetsporen van vrije denkers. In zijn monografie Een misverstand om in te geloven: De poëzie van M. Vasalis (Athenaeum – Polak & Van Gennep, 2006) heeft hij de aandacht gevestigd op de traditionele achterstandspositie van vrouwelijke auteurs in de canon der letteren. Ook thematiseert hij daarin de ontvankelijkheid van het vrouwelijke kunstenaarschap voor de zwarte kanten van de psyche en het bestaan.

Nadia de Vries is dichter en cultuurwetenschapper. Ze is de auteur van de kritische memoires Kleinzeer (Uitgeverij Pluim, 2019) en twee Engelstalige dichtbundels. In 2020 promoveerde ze aan de Universiteit van Amsterdam, op een proefschrift over de online afbeelding van het dode lichaam. Momenteel werkt ze aan haar eerste roman.

Lieke Knijnenburg (moderator) werkt als webredacteur bij De Groene Amsterdammer en schrijft daarnaast met een filosofische blik over ongelijkheid, macht en verzet.