Midden in de psychedelische renaissance

Waarover je niet kunt spreken zing je

Literair tijdschrift De Gids, internettijdschrift DIG en gastredacteur en filmmaker Maartje Nevejan hielden samen een collectieve trip en doen verslag van hun zoektocht naar een nieuwe taal. Het ‘psychedelica-nummer’ van De Gids wordt feestelijk gepresenteerd met gesprekken, optredens en filmfragmenten van schrijvers, kunstenaars en wetenschappers. Met: Michiel van Elk, Asha Karami, Esma Moukhtar, Patricia Pisters, Maartje Nevejan, Michael Tedja, Dirk Vis, Dirk van Weelden en Frances Welling.

In de ‘druggy techno-twenties’ zijn bewustzijnsverruimende middelen bezig aan een hausse: microdosing LSD, ayuasca-reizen naar Peru, de businessmen’s trip met DMT in een hotelkamer, et cetera. Er wordt volop interdisciplinair onderzoek gedaan naar psychedelica, die opnieuw worden geëvalueerd vanwege hun therapeutische effecten. Maar wat gaat er verloren bij de omzetting van transpersoonlijke, onuitsprekelijke psychedelische ervaringen naar de conventies van de wetenschap? En waar zijn met medicalisering en mainstreaming het weirde en het subversieve gebleven?
Midden in de psychedelische renaissance doet literair tijdschrift De Gids verslag van zijn collectieve trip. Samen met literair internettijdschrift DIG en onder leiding van gastredacteur en filmmaker Maartje Nevejan hield een groep redacteuren en medewerkers van beide tijdschriften een psychedelische sessie met ademwerk en truffels. Het resultaat vieren we vanavond: een dubbeldossier dat verslag doet van de zoektocht naar een nieuwe taal. Immers: om wat voor taal vragen psychedelica? Wanneer is iets precies psychedelisch? Kan taal zelf zulke ervaringen opwekken?
Maartje Nevejan gaat in gesprek met Michiel van Elk, Patricia Pisters, Asha Karami en Dirk van Weelden. Met nieuw werk van Esma Moukhtar, Michael Tedja, Dirk Vis en Frances Welling.

Over de sprekers

Michiel van Elk is universitair hoofddocent bij de sectie Cognitieve Psychologie van het Instituut Psychologie. Van hem verscheen in 2021 het boek Een nuchtere kijk op psychedelica over wat de wetenschap ons kan leren over geestverruiming.

Asha Karami debuteerde met de dichtbundel Godface (2019), die werd genomineerd voor de Herman de Coninckprijs, De Grote Poëzieprijs en de E. du Perronprijs. Haar werk verscheen in nY, Het Liegend Konijn, Tirade, Poëziekrant, Terras, Revisor, en online op Samplekanon, DIG, Notulen van het Onzichtbare en Ooteoote. Naast het schrijven werkt ze als arts.

Esma Moukhtar studeerde filosofie aan de UvA, publiceerde in en werkte voor diverse bladen en redacties. Momenteel is ze redacteur van DIG. Ze gaf o.a. les aan de Gerrit Rietveld Academie, is docent theorie, onderzoek en schrijven bij de Willem de Kooning Academie, en was tot 2020 verbonden aan Perdu als redacteur voor de literaire Avonden-programmering. Daarnaast werkt ze aan een roman.

Maartje Nevejan is documentaire-, film- en trans-mediamaker. Haar laatste film Descending The Mountain ging over een wetenschappelijk experiment met psychedelica en is terug te kijken op NPO Start.

Patricia Pisters is hoogleraar film, media en cultuur bij de afdeling Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam. Haar boek The Neuro-Image over film, filosofie en de hersenen verscheen bij Stanford University Press. Haar nieuwe boek New Blood in Contemporary Cinema over vrouwelijke regisseurs en de ‘poetics of horror’ komt in het najaar uit bij Edinburgh University Press.

Michael Tedja is schrijver, dichter en beeldend kunstenaar. Boeken van hem bevinden zich in de biblio­theken van onder andere moma New York, University of Cape Town, Staatliche Museen zu Berlin, Centre Pompidou en Stedelijk Museum Amsterdam.

Dirk Vis is Gids-redacteur en studeerde ooit aan de Rietveld Academie af met bewegende gedichten voor op het scherm. Van Vis verschenen onlangs de roman Paren of de kunst van de slaapkamer en de antihandleiding voor artistiek onderzoek Research for People Who (Think They) Would Rather Create.

Dirk van Weelden is schrijver en redacteur van De Gids. Hij debuteerde in 1987 samen met Martin Bril met Arbeidsvitaminen. Het abc van Bril & Van Weelden, daarna in 1989 solo met Tegenwoordigheid van geest. Hij schreef romans, novellen en bundels met essays en verhalen. In 2022 verscheen zijn meest recente titel: Het voorbeeld van hun liefde.

Frances Welling schrijft en vertaalt. Ze studeerde Cultuurwetenschappen aan de Radboud Universiteit en Russisch, Slavische Letterkunde en Vertaalwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Van 2017 tot en met 2020 programmeerde ze literaire evenementen bij Stichting Perdu, sinds het najaar van 2020 is ze redacteur van digitaal literair tijdschrift DIG. Essays en vertalingen verschenen op Hard//Hoofd, in de nY en in Tijdschrift voor Slavische Literatuur.

Gerelateerde programma’s
03 02 26
Charley Toorop, een schildersleven

‘Een creatieve vrouw kan niet getrouwd zijn’, vond Charley Toorop. Als ze aan haar schilderijen werkte, ging ze daar volkomen in op. In de biografie Charley Toorop, een schildersleven vertelt Wessel Krul op meeslepende wijze hoe Toorop haar veeleisende kunstenaarschap trachtte te verzoenen met haar even intense privéleven. Ze was moeder van drie kinderen, had door de jaren heen een reeks hartstochtelijke affaires en was bevriend met sleutelfiguren uit de kunst en literatuur – van Ter Braak, Marsman en Slauerhoff tot Mondriaan en Roland Holst.

Datum
Dinsdag 3 feb 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
24 09 25
Verzetsvrouwen vlak na de oorlog

De afgelopen jaren is er meer en meer aandacht gekomen voor de rol van vrouwen in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar hoe verging het hen in de periode daarna? Op deze avond lichten toonaangevende historici toe wat er met deze vrouwen gebeurde na 5 mei 1945.

Datum
Woensdag 24 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
30 06 25
Waarom meer verdeeldheid leidt tot minder welvaart voor (bijna) iedereen
De prijs van ophef

Ophef zaait twijfel en leidt onze aandacht af van waar het écht over zou moeten gaan, en als strategie vergroot het ongelijkheid. Waarom lijkt het zo moeilijk om de welvaart eerlijk te verdelen, en hoe kan dit beter? Daarover spreken we naar aanleiding van de publicatie van zijn nieuwe boek De prijs van ophef met bestuurskundige en bestsellerauteur Hendrik Noten. 

Datum
Maandag 30 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25