Esthetische oplossingen ten tijde van woningnood

Schoonheid in het woonbeleid

Kunnen schoonheid en functionaliteit verenigd worden in het woonbeleid van de toekomst? Tegen de achtergrond van de huidige wooncrisis vraagt studentenredactie SPUI25 in Spe zich af of die ene levensbehoefte – een dak boven het hoofd – niet verbonden moet worden met een andere: het verlangen naar schoonheid. Wijst ‘arbeiderspaleis’ het Schip, uit de koker van wijlen Michel de Klerk, de weg?

Toen architect Michel de Klerk begin vorige eeuw begon met de bouw van het Amsterdamse ‘arbeiderspaleis’ het Schip was zijn filosofie duidelijk: de arbeider moest uit de donkere straten van buurten als de Jordaan en de Pijp getild worden, en wonen in een ambachtelijk en kunstzinnig ontworpen omgeving.

Schoonheid was een basisbehoefte voor een beter leven. Honderd jaar later valt het gebouw nog steeds onder de sociale huursector, en lijkt het een vreemde eend in de bijt van afbrokkelende sociale huur en neoliberale architectuur. Tegen de achtergrond van de huidige wooncrisis bevragen we in dit programma wat we vandaag de dag kunnen leren van de visie van De Klerk. Wat voor rol kan schoonheid spelen in het bevechten van de wooncrisis?

Sinds de economische crisis van 2008 is de kwaliteit van de sociale woonvoorraad gestagneerd en over het algemeen zijn particuliere koopwoningen van een veel hogere kwaliteit. Onder leuzen als ‘bouwen, bouwen, bouwen’ heeft de kabinetsvisie zich vooral gericht op kwantiteit van woningen. Architect Harvey Otten schreef in de Volkskrant echter dat de paniekerige inzet op flex- en containerwoningen financieel niet rendabel is en op termijn geen oplossing biedt. Auteur Arjen van Veelen beschrijft in zijn boek Rotterdam: een ode aan inefficiëntie hoe om hem heen het vierkante ‘containerdenken’ zich heeft uitgebreid tot in de gebouwde omgeving. Deze ontwikkelingen staan haaks op de drang naar een duurzame, houdbare en vooral ook mooie woning. Esthetische armoede ligt op de loer.

Toch lijkt er een voorzichtige verschuiving plaats te vinden in de publieke consensus. De Rotterdamse Architectuurprijs ging afgelopen jaar naar het sociale-woningbouwproject Malieklos, waarbij de jury wees op de noodzaak van goede, betaalbare huisvesting, en ook onder de nominaties voor Woongebouw van het Jaar was er ruimte voor sociale-huurprojecten. Kunnen schoonheid en functionaliteit toch verenigd worden in het woonbeleid van de toekomst?

De sprekers worden spoedig bekendgemaakt.