Samenleven met het niet-menselijke

We komen steeds meer te weten over de binnenwereld van dieren. Dieren zijn geen objecten, maar wezens met emoties en een eigen taal. Zo werd recent waargenomen dat ook varkens gebruik maken van gereedschap en schrijft filosoof Eva Meijer in Dierentalen over manieren waarop dieren aan elkaar boodschappen doorgeven, hoe gorilla’s herinneringen en dromen delen en hoe dolfijnen door elkaar bij hun eigen naam genoemd worden. Hoe moeten we al deze belangen wegen in de politieke arena of bij het maken van beleid? Hoe komen we erachter wat die niet-menselijke ander wil? Moeten dieren, dingen en natuur ook rechten krijgen? En is er wel ruimte voor die niet-menselijke ander in onze huidige instituties of moeten we die radicaal veranderen?

In dit programma spreken redactieleden van SPUI25 in Spe met onder meer Thijs Middeldorp en Eva Meijer over hoe wij kunnen samenleven met het niet-menselijke.

Over de sprekers

Thijs Middeldorp is oprichter van het Parlement van de Dingen. Als casus daarvan is de Ambassade van de Noordzee opgericht, een initiatief dat een stem geeft aan al dat leeft in en rond de Noordzee. Middeldorp is daarnaast mede-eigenaar van ontwerp- en campagnebureau Partizan Publik en directeur van het Amsterdams 4 en 5 mei comité. In 2016 verscheen bij De Correspondent het artikel ‘Wat als een rivier rechten krijgt’, waarin hij verslag deed van zijn reis naar de Whanganui-rivier in Nieuw-Zeeland, de eerste rivier met de status van rechtspersoon.

Eva Meijer is filosoof, schrijver, kunstenaar en singer-songwriter. Momenteel werkt zij als postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Wageningen aan een onderzoek over de agency van dieren. In 2017 behaalde zij haar PhD in de filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Haar thesis was getiteld Political Animal Voices. In 2017 verscheen De soldaat was een dolfijn, een boek over politieke dieren waarvoor zij in 2018 de Hypatiaprijs won. Meijer is voorzitter van de Dutch national study group for Animal Ethics en is lid van de werkgroep Environmental Philosophy van de OZSW. Ze schreef acht boeken die zijn vertaald in vijftien talen. Eind november 2019 verschijnt haar nieuwste boek When animals speak: Toward an Interspecies Democracy.

Harpo ’t Hart is geluidskunstenaar, componist en curator bij de Ambassade van de Noordzee. Harpo maakt objecten, situaties en installaties om naar te luisteren. Met zijn werk bevraagt hij mensen over de manier waarop ze naar de wereld luisteren. Want hoe moeten we eigenlijk luisteren naar onze snel veranderende wereld? Een wereld waarin klimaatverandering een realiteit is en onze elektronische apparaten naar óns luisteren. Daarom onderzoekt Harpo in zijn werk de mogelijkheid van een muziek die niet om de mens draait: Een concert der dingen.

Gijsje Heemskerk is kunstenaar en filosoof. Ze studeerde Artistic Research en Wijsbegeerte aan de Uva. Ze maakt verschillende performances en kunstwerken waarmee zij het idee bevraagt dat alleen mensen kunst zouden kunnen maken. Onder meer maakte ze veertien sculpturen samen met de hond Wiske Heemskerk (The Companion Species As Artist). Ze is daarnaast initiatiefnemer van Atelier Oh Nee en was onderdeel van MOED (Museum of Equality and Difference) Animals and Art Group.