Over de aantrekkingskracht van een Europese klassieker

De avonturen van Telemachus

Stendhal bewonderde zijn stijl en James Joyce liet zich erdoor inspireren: De avonturen van Telemachus van Francois Fénelon (1651-1715). In Nederland lijkt dit boek grotendeels in de vergetelheid geraakt, terwijl deze Europese klassieker uit 1699 binnen enkele jaren na verschijning in vele talenedities verscheen. In de achttiende en negentiende eeuw was het – op de Bijbel na – zelfs het vaakst herdrukte boek in Europa. Wat was en is de aantrekkingskracht van dit werk?

Het onmiddellijke succes van De avonturen van Telemachus had alles te maken met de woedende reactie van ‘Zonnekoning’ Lodewijk XIV, die de nauwelijks verholen kritiek op de absolute monarchie slecht kon verdragen. Fénelon monteerde deze avonturen van Telemachus, op zoek naar zijn nog altijd niet uit de Trojaanse Oorlog teruggekeerde vader Odysseus, in het verhaal dat Homerus ons daarover in de Odyssee vertelt. Onderweg bezoekt de jonge Telemachus, vergezeld door de godin Athene in de gedaante van Mentor, vele volkeren en vorsten, waar hij de universele lessen leert die door alle heersers gerespecteerd zouden moeten worden.

Naar aanleiding van de nieuwe vertaling van De avonturen van Telemachus door Jan Pieter van der Sterre en Reintje Ghoos buigen we ons deze avond met liefhebbers en experts over dit rijke boek. Fénelons stijl heeft nog altijd niet aan zeggingskracht ingeboet en biedt daarbij politieke lessen die ook nu nog relevant zijn.

Over de sprekers

Maarten Asscher is schrijver en poëzievertaler. Achtereenvolgens was hij werkzaam bij Uitgeverij J.M. Meulenhoff, het ministerie van OCW en Athenaeum Boekhandel. In maart 2025 verscheen zijn jongste boek, Oscar Wilde’s crucifix. Een biografisch experiment.

Irene de Jong is emeritus-professor Oudgriekse literatuur aan de Universiteit van Amsterdam. Ze publiceerde veelvuldig over Griekse narratieve teksten, in het bijzonder van Homerus en Herodotus, en is redactuer van een meerdelige geschiedenis van oud-Griekse narratologie bij Brill.

Ronald van Raak is hoogleraar Filosofie in Nederland aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) en is als raadslid verbonden aan de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB). Van Raak schreef de afgelopen jaren enkele boeken over de filosofie. In 2024 verscheen Spelen met waarden, betalen met gedachten. Erasmus, Spinoza en dat wat ons bindt en in 2025 verscheen Het begon in Deventer. De waarden van de Moderne Devotie.

Jan Pieter van der Sterre was van jongs af aan een veellezer. Dat is hij nog steeds, maar de manier van lezen veranderde radicaal toen hij lang geleden een artikel las van Rudy Kousbroek over de eerste roman van Raymond Queneau, Le chiendent en besloot die te vertalen. Zo werd de lezer vertaler, oftewel een heel ander soort lezer. Nadien volgden pakweg 150 vertalingen uit diverse talen en diverse tijden.