Van en voor wie is de Nederlandse geschiedenis?

Nationale geschiedenis is volop in discussie, in Nederland en andere landen. Terwijl een canon probeert ankerplaatsen en vensters te bieden, brengt de multiculturele samenleving aanspraken op erkenning en inclusie met zich mee. Tegelijk eisen conservatieven behoud van het traditionele geschiedverhaal. Moet nationale geschiedenis verbinden, confronteren, aanklagen of verzoenen? Van en voor wie is de geschiedenis eigenlijk?

In onze omgang met geschiedenis gaat het niet zozeer om het verleden zelf als wel om wat wij van de geschiedenis willen. Achter elke ordening van de geschiedenis ligt een agenda, een belang, een bedoeling, aanspraken. Is geschiedenis bedoeld om de maatschappelijke samenhang en een collectieve identiteit te bevorderen? Iedereen een ‘thuis’ te bieden? Of moet geschiedenis herstellen en aanklagen en is zij een vorm van nationale therapie, om met grote misstanden in het verleden in het reine te komen? Een diverse, multiculturele en postkoloniale samenleving met nakomelingen van ‘daders’, ‘slachtoffers’ en burgers met een migratieachtergrond vraagt om een geschiedenis die inclusief is en multi-perspectivisch. De geschiedenis is ook niet per se voor mannen en vrouwen, voor alle sociale groepen en vanuit alle provincies dezelfde. De vraag is of dat eigenlijk wel kan. Passen al die tegenstellingen nog in een samenhangend verhaal van ‘wij’? Naar aanleiding van Remieg Aerts’ nieuwe boek Denkend aan Nederland. Over geschiedenis, nationaliteit en politiek (Prometheus 2022) gaan verschillende historici over deze vragen in discussie.

Over de sprekers

Remieg Aerts is hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de UvA. Hij publiceert over culturele en politieke aspecten van de moderne geschiedenis. Zijn recente boek Thorbecke wil het. Biografie van een staatsman (2018, inmiddels vijfde druk) kreeg een prijs voor het beste politieke boek (2018) en de Nederlandse Biografieprijs (2020).

Agnes Cremers is historicus en medeoprichter van publiekshistorisch projectbureau Van Gisteren en educatieplatform F-site. Haar interesse en onderzoeksspecialisatie liggen bij gendergeschiedenis. Momenteel werkt zij samen met haar collega aan een boek over verzetsvrouwen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog (Alfabet uitgevers). Zij was tevens jarenlang werkzaam bij vrouwenrechtenorganisatie Bureau Clara Wichmann.

Patricia D. Gomes is historicus en werkzaam als onafhankelijk onderzoeker. Ze geeft cursussen en organiseert symposia en debatten. Zij schreef een boek over de rol van beeldvorming in het moeizame proces van de afschaffing van de slavernij in Suriname (2003). Dit jaar verschijnt haar nieuwe boek Denken over de trans-Atlantische slavernij en racisme. De drie gezichten van Nederland (Verloren 2022).

Lotte Jensen is hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit. Zij geeft leiding aan grote onderzoeksprojecten over nationale identiteitsvorming als gevolg van oorlog en bezetting en natuurrampen en publiceert over deze thema’s en over literatuurgeschiedenis van de achttiende en negentiende eeuw. Zij is tevens recensent bij de Volkskrant.

James Kennedy is hoogleraar Moderne Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Hij publiceert over de politieke, sociale en culturele geschiedenis van vooral de naoorlogse periode, met speciale belangstelling voor de ethische aspecten van beleid en samenleving. Hij is voorzitter van de Canoncommissie en auteur van de Beknopte geschiedenis van Nederland (Prometheus 2017, inmiddels achtste druk), een oorspronkelijk voor het internationale publiek geschreven handboek.

Hanco Jürgens (moderator) is wetenschappelijk medewerker van het Duitsland Instituut. Hij studeerde geschiedenis in Utrecht en Mainz en doceerde aan de Radboud Universiteit en nu aan de UvA. Hij onderzoekt de moderne Europese geschiedenis. In 2014 publiceerde hij Na de val, Nederland na 1989 en in 2017 De vleugels van de adelaar: Duitse kwesties in Europees perspectiefHij is vaak te gast op radio en televisie om commentaar te geven over de Duitse politiek.

Gerelateerde programma’s
28 03 24
The Return of Paranoid Nationalism

“We are going to ensure that the Netherlands belong to the Dutch again,” promised a triumphant Geert Wilders after the unexpected PVV victory in the 2023 elections. It is tempting to dismiss such statements as an expression of gut feeling, of unthinking xenophobia. But the ideas expressed by Wilders are based on a coherent world view, an ideology. In this lecture, Annelien de Dijn will argue that this ideology can best be described as paranoid nationalism.

Datum
Donderdag 28 mrt 2024 20:00 uur
Locatie
SPUI25
22 02 24
Een vergeten (kunst)geschiedenis met Volendam als stralend middelpunt
De ontdekking van Holland

Rond 1900 was Volendam een bruisende, internationale kunstenaarskolonie. Jan Brokken wekt deze onderbelichte episode uit de Nederlandse (kunst)geschiedenis in zijn nieuwe boek De ontdekking van Holland tot leven.

Datum
Donderdag 22 feb 2024 20:00 uur
Locatie
SPUI25
09 04 24
Rampen in Nederland: een geschiedenis

Rampen zijn bepalend geweest voor de geschiedenis van Nederland. Denk aan de Watersnoodramp (1953), de Bijlmerramp (1992) of de vuurwerkramp van Enschede (2000). In haar nieuwste boek, Rampen. Een nieuwe geschiedenis van Nederland, onderzoekt Lotte Jensen hoe mensen door de eeuwen heen op rampen hebben gereageerd. Waar putten ze hoop uit, waar vechten ze tegen? En hoe hebben rampen de Nederlandse samenleving veranderd?

Datum
Dinsdag 9 apr 2024 17:00 uur
Locatie
SPUI25