menu
Een pleidooi voor esthetiek

Tegen de communicatie

Een online wereld vol alternatieve waarheden, politici die regeren via talkshows en persconferenties, marketingmanagers die overal een draai aan geven: we leven in een tijd die wordt gedomineerd door de communicatie. Inhoud is ondergeschikt gemaakt aan vorm, politieke partijen zijn nauwelijks van elkaar te onderscheiden en tegelijkertijd nergens op vast te pinnen, en bij wetenschappers, kunstenaars en schrijvers gaat het niet om wat ze maken of bedenken maar om hoe ze zichzelf weten te profileren en hun waar aan de man brengen. Hoe is die communicatiesamenleving ontstaan – en kunnen we er nog aan ontsnappen?

Tijdens dit programma stellen we ons te weer tegen de communicatie vanuit politiek en filosofisch perspectief. Dit naar aanleiding van de Nederlandse vertaling van het pamflet Tegen de communicatie (Contro la comunicazione) van de Italiaanse filosoof Mario Perniola (1941-2018). In zijn profetische tekst uit 2004 beschrijft Perniola hoe de communicatie is doorgedrongen in alle facetten van het moderne leven. Hij stelt een vernietigende diagnose op van de psychische gesteldheid van onze maatschappij waarin alles lijkt te draaien om beeldvorming en vluchtige oppervlakkigheden, waarin niets meer vastligt en alle betekenis is weggezogen. Maar er is een alternatief, stelt Perniola: de esthetiek. Door op een esthetische manier te kijken naar het leven, de wetenschap, de kunst en de politiek kunnen we de dominantie van de communicatie te lijf gaan en ons overgeven aan wat waarde heeft: verbeelding en verwondering, rituelen en humor.

Over de sprekers

Michael Hameleers is universitair docent politieke communicatie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde o.a. Populist disinformation in fragmented information settings: Understanding the nature and persuasiveness of populist and post-factual communication (Routledge, 2022).

Miriam Rasch is filosoof en schrijver. Ze publiceerde o.a. Frictie: Ethiek in tijden van dataïsme (De Bezige Bij, 2020) en Autonomie: een zelfhulpgids (Prometheus, 2022).

Liesje Schreuders is literatuurwetenschapper en docent aan de Vrije Universiteit. Ze nam het initiatief tot de Nederlandse vertaling van Tegen de communicatie (Uitgeverij IJzer, 2023).

Arthur Weststeijn (moderator) is historicus en filosoof. Hij maakte samen met Liesje Schreuders de vertaling van Tegen de communicatie (Uitgeverij IJzer, 2023).
Gerelateerde programma’s
03 02 26
Charley Toorop, een schildersleven

‘Een creatieve vrouw kan niet getrouwd zijn’, vond Charley Toorop. Als ze aan haar schilderijen werkte, ging ze daar volkomen in op. In de biografie Charley Toorop, een schildersleven vertelt Wessel Krul op meeslepende wijze hoe Toorop haar veeleisende kunstenaarschap trachtte te verzoenen met haar even intense privéleven. Ze was moeder van drie kinderen, had door de jaren heen een reeks hartstochtelijke affaires en was bevriend met sleutelfiguren uit de kunst en literatuur – van Ter Braak, Marsman en Slauerhoff tot Mondriaan en Roland Holst.

Datum
Dinsdag 3 feb 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
Aanmelden
24 09 25
Verzetsvrouwen vlak na de oorlog

De afgelopen jaren is er meer en meer aandacht gekomen voor de rol van vrouwen in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar hoe verging het hen in de periode daarna? Op deze avond lichten toonaangevende historici toe wat er met deze vrouwen gebeurde na 5 mei 1945.

Datum
Woensdag 24 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
30 06 25
Waarom meer verdeeldheid leidt tot minder welvaart voor (bijna) iedereen
De prijs van ophef

Ophef zaait twijfel en leidt onze aandacht af van waar het écht over zou moeten gaan, en als strategie vergroot het ongelijkheid. Waarom lijkt het zo moeilijk om de welvaart eerlijk te verdelen, en hoe kan dit beter? Daarover spreken we naar aanleiding van de publicatie van zijn nieuwe boek De prijs van ophef met bestuurskundige en bestsellerauteur Hendrik Noten. 

Datum
Maandag 30 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25