De vertaler als redacteur

Een vertaler vertaalt wat er staat, luidt een bekend adagium over het vertalen. Dat is een mooi en edel uitgangspunt, waar een vertaler zich zoveel mogelijk aan zal houden – maar waar hij af en toe ook niet mee uit de voeten kan. Wat moet hij met een zin die er ook in de oorspronkelijke taal moeizaam uitziet of fout is? Wat moet hij met zinnen, op zichzelf of in de context, die hij niet begrijpt? Wat moet hij met informatie in de oorspronkelijke tekst die pertinent fout is? Wat moet hij met culturele toespelingen die in onze taal vertaald hun waarde verliezen? Hoe autonoom, kortom, is de oorspronkelijke tekst? En wat kan, mag (of moet) de vertaler veranderen? In hoeverre is hij behalve vertaler redacteur? En iets uitgebreider en praktischer: hoe is het op het ogenblik gesteld met de relatie tussen vertaler en redacteur bij een uitgeverij? In hoeverre krijgt de vertaler nog steun van de uitgeverij en in hoeverre besteedt de redacteur aandacht aan het werk van de vertaler? Wat is de stand van zaken dienaangaande en moeten we ons zorgen maken voor de toekomst?

Onder de titel ‘De vertaler als redacteur’ zal vertaler en voormalig redacteur en utigever Wil Hansen de tweede ‘The State of Translation’-rede uitspreken. Twee respondenten, vertaalster Elly Schippers (winnares van de Europese Literatuurprijs 2015) en germanist en literatuurcriticus Jerker Spits, zullen een korte reactie geven, waarna ruimte is voor debat en vragen uit het publiek.

Over de sprekers

Wil Hansen was redacteur en uitgever, en is sinds 1989 vertaler fictie en non-fictie uit het Duits en het Engels. Hij vertaalde onder anderen Hans Magnus Enzensberger, Klaus Mann, Elias Canetti, V.S. Naipaul, Victor Klemperer, Peter Sloterdijk, Katja Petrowskaja en Christopher Clark.

Jerker Spits is germanist. Hij recenseert Duitse literatuur voor athenaeum.nl, literaturkritik.de en De Groene Amsterdammer. Hij schreef een korte cultuurgeschiedenis van Duitsland: Staalhelmen en curryworst. Een Duitse cultuurgeschiedenis in 15 fenomenen (verschijnt 15 februari bij Uitgeverij Van Oorschot).

Elly Schippers studeerde germanistiek aan de Universiteit van Amsterdam. Ze vertaalde werken van o.a. Arthur Schnitzler, Jospeh Roth, Jenny Erpenbeck, Edgar Hilsenrath, Charles Lewinsky. Voor Een handvol sneeuw van Jenny Erpenbeck ontving ze samen met de auteur in 2015 de Europese Literatuurprijs. Naast haar werk als vertaalster is ze actief als docent aan de VertalersVakschool te Amsterdam.

Maarten Asscher is schrijver en directeur van de Athenaeum Boekhandel. Zijn meest recente boeken zijn de essaybundel Appels en peren. Lof van de vergelijking (2013) en Het uur der waarheid. Over de gevangenschap als literaire ervaring (2015).

The State of Translation

The State of Translation is een jaarlijkse rede door een expert op het gebied van literaire vertalingen. Op uitnodiging van SPUI25 bespreekt hij of zij bij aanvang van het nieuwe kalenderjaar de stand van het literair vertalen in Nederland.