Over de culturele achtergrond van de opera Turandot van Puccini

Italiaanse liefde en Oriëntaals despotisme

Puccini’s onvoltooide opera Turandot speelt zich af in een mythisch China. Maar hoe Chinees is deze opera werkelijk? En uit welke bronnen putten Puccini en zijn librettisten? Cultuurhistoricus Joep Leerssen verkent de Perzische en Centraal-Aziatische wortels én de Europese vertakkingen van het Turandot-verhaal. Moderatie: Diederik Burgersdijk.

Met Turandot keerde Puccini terug naar Oost-Azië, twintig jaar na zijn Madama Butterfly: hij werkte eraan van 1920 tot zijn dood in 1924. De verhaalstof was al lang bekend: een klassieker van het Europese oriëntalisme since Gozzi’s commedia dell’arte Turandot uit 1762.
Ondertussen was er echter heel wat veranderd, niet alleen in Puccini’s toonkunst, maar ook in de Europese verhouding met Oost-Azië. Na de bokseropstand van 1899-1901 was China een slagveld van strijdige hegemoniale aanspraken geworden en onder de verzwakkende Qing-dynastie kregen plaatselijke legerleiders steeds meer macht. Het raadselachtige, mystieke sprookjes-China werd een poel van gewelddadige wreedheid.

Precies op dat snijvlak situeert Puccini zijn femme fatale, de moorddadige prinses; zijn “Azatische” melodieën haalde hij onder meer uit Chinese speeldozen. Maar hoe Chinees is prinses Turandot eigenlijk? Joep Leerssen verkent de Perzische en Centraal-Aziatische wortels en de Europese vertakkingen van het Turnadot-verhaal en gaat hierover in gesprek met moderator Diederik Burgersdijk.

Let op: Locatie: Odeonzaal, Nationale Opera & Ballet.

Reserveer je tickets hier

Over de sprekers

Joep Leerssen is literatuurhistoricus en emeritus hoogleraar Europese Studies aan de UvA. Hij is een internationaal erkende autoriteit op het gebied van nationale identiteitsvorming en Spinoza-laureaat. Leerssen is de auteur van onder meer National Thought in Europe (3e ed. 2018) en De Bronnen van het Vaderland (3e ed. 2015) en hoofdredacteur van de Encyclopedia of Romantic Nationalism in Europe (2e ed. 2022).

Diederik Burgersdijk is moderator bij SPUI25. Hij doceert Latijn en Oude Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Hij is als gastonderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, en aan het Radboud Institute for Culture and History (RICH) te Nijmegen. Bij Athenaeum, Polak & Van Gennep verschenen zijn boeken De Macht van de Traditie. Het keizerschap van Augustus en Constantijn (2016) en De Sluipwesp en de Leliën. Geloof en ongeloof in de klassieken (2018) en Gymnasium. Geschiedenis van een eliteschool (2022). In 2020 verscheen zijn eerste vertaling vanuit het Latijn, in samenwerking met Peter Burgersdijk en Richard Haasen: Cornelius Nepos. Macht en moraal, nagelaten werk.