© Iwan Nikolajewitsch Kramskoj
Over sprookjes in de opera en het ballet

Toverkunst

Wat drijft serieuze kunstenaars ertoe om sprookjes op het toneel te zetten? En waarom is de toverkracht van die volksverhalen ook in onze tijd nog niet uitgewerkt? Een lezing van cultuurhistoricus Joep Leerssen over de achtergronden en aantrekkingskracht van sprookjes in de opera en het ballet. Inleiding en moderatie: Diederik Burgersdijk.

De operatraditie staat bol van sublieme, tragische thema’s – denk aan titels als Otello, Siegfried, Tosca, La traviata en Carmen. Maar sinds Webers Der Freischütz bestaat er ook een serieuze traditie die gebaseerd is op volksverhalen; en zelfs op dat soort volksverhalen dat in de negentiende eeuw graag aan kinderen werd verteld: sprookjes. Met name in de Russische traditie werd de ‘sprookjesopera’ geliefd bij componisten uit de generatie van Rimsky-Korsakov. Ook balletten als De notenkraker en Het zwanenmeer ontlenen hun stof hieraan.

Nationale Opera en Ballet thematiseren deze traditie in hun programmering van dit seizoen. In deze lezing verkent cultuurhistoricus Joep Leerssen het belang van magisch denken en artistiek enchantment in een post-romantische, moderniserende wereld. Moderator: Diederik Burgersdijk.
Let op: Locatie: Odeonzaal, Nationale Opera & Ballet.

Reserveer je tickets hier: https://www.operaballet.nl/nationale-opera-ballet/2022-2023/toverkunst#tickets

Over de sprekers

Joep Leerssen is literatuurhistoricus en emeritus hoogleraar Europese Studies aan de UvA. Hij is een internationaal erkende autoriteit op het gebied van nationale identiteitsvorming en Spinoza-laureaat. Leerssen is de auteur van onder meer National Thought in Europe (3e ed. 2018) en De Bronnen van het Vaderland (3e ed. 2015) en hoofdredacteur van de Encyclopedia of Romantic Nationalism in Europe (2e ed. 2022).

Diederik Burgersdijk is moderator bij SPUI25. Hij doceert Latijn en Oude Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Hij is als gastonderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, en aan het Radboud Institute for Culture and History (RICH) te Nijmegen. Bij Athenaeum, Polak & Van Gennep verschenen zijn boeken De Macht van de Traditie. Het keizerschap van Augustus en Constantijn (2016) en De Sluipwesp en de Leliën. Geloof en ongeloof in de klassieken (2018) en Gymnasium. Geschiedenis van een eliteschool (2022). In 2020 verscheen zijn eerste vertaling vanuit het Latijn, in samenwerking met Peter Burgersdijk en Richard Haasen: Cornelius Nepos. Macht en moraal, nagelaten werk.

Gerelateerde programma’s
20 01 26
Waar verzet begint

De klimaatramp is de grootste ramp van onze tijd, en van de jaren die voor ons liggen. Dat vraagt om actie. Maar wat voor actie precies? En wat zou ons daartoe kunnen bewegen? Filosoof, schrijver en theatermaker Roel Meijvis stelt dat we te rade kunnen gaan bij existentialisten als Simone De Beauvoir, Albert Camus en Jean-Paul Sartre. 

Datum
Dinsdag 20 jan 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
04 09 25
Over de aantrekkingskracht van een Europese klassieker
De avonturen van Telemachus

Stendhal bewonderde zijn stijl en James Joyce liet zich erdoor inspireren: De avonturen van Telemachus van Francois Fénelon (1651-1715). In Nederland lijkt dit boek grotendeels in de vergetelheid geraakt, terwijl deze Europese klassieker uit 1699 binnen enkele jaren na verschijning in vele talenedities verscheen. In de achttiende en negentiende eeuw was het – op de Bijbel na – zelfs het vaakst herdrukte boek in Europa. Wat was en is de aantrekkingskracht van dit werk?

Datum
Donderdag 4 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
24 06 25
De toekomst van gevangenschap

Gevangenisstraf zet mensen buiten de samenleving. In veel gevallen versterkt dit bestaande problemen, zoals kansenongelijkheid, en belemmert het de terugkeer van veroordeelden naar de samenleving. Dat zorgt voor hoge recidivecijfers. In dit programma onderzoeken we de toekomst van gevangenschap.  

Datum
Dinsdag 24 jun 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25