De veertiende Jacob van Lennep-lezing

De invloed van Betje Wolff en Aagje Deken op romanschrijvers in de 19e eeuw

In deze veertiende Jacob van Lennep-lezing zal Marita Mathijsen ingaan op de doorbraak die de romans van Betje Wolff en Aagje Deken veroorzaakten. Zij onderzoekt daarbij op welke wijze deze romans ook negentiende-eeuwse schrijvers, zoals Jacob van Lennep, beïnvloedden.

Romans werden in de achttiende eeuw gezien als een genre dat minder betekende dan poëzie, en dat alleen lezers uit de laagste klasse kon trekken. Wolff en Deken wisten met hun brievenromans een ontwikkeld publiek te bereiken. Dat werkte door in de negentiende eeuw. Hoewel de romans van het duo speelden in de eigen tijd en een kenschets gaven van het burgerlijk leven in de achttiende eeuw, bouwden ook de historische romans van de negentiende-eeuwers verder op het fundament dat Wolff en Deken aangelegd hadden. Met name in de romans van Jacob van Lennep ziet men types optreden zoals die ook bij Wolff en Deken voorkomen. Net als Wolff en Deken karakteriseert hij zijn personages in hun taalgebruik en net als zij heeft hij veel aandacht voor de locaties. Ook andere schrijvers betraden de weg die Wolff en Deken voor de romankunst geplaveid hadden.  

Over de sprekers:

Marita Mathijsen is emeritus hoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Zij heeft talloze publicaties op het gebied van de negentiende-eeuwse literatuur uitgegeven, variërend van edities van klassieke werken tot een studie over wat er werkelijk gelezen werd. Hooggeprezen werd haar biografie: Jacob van Lennep: een bezielde schavuit, die in 2018 verscheen. Binnenkort verschijnt haar biografie: Betje Wolff: een vrije geest. 

Jan Rock is universitair docent Nederlandse letterkunde bij de Universiteit van Amsterdam. 

Lotte Jensen is neerlandicus en filosoof. Ze werkt als hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Haar onderzoek richt zich op rampen en identiteitsvorming. Recent publiceerde ze Napoleons nalatenschap. Sporen in de Nederlandse samenleving, Wij en het water. Een Nederlandse geschiedenis en Rampen. Een nieuwe geschiedenis van Nederland.

Gerelateerde programma’s
22 01 26
Een avond met Josephine Quinn

Deze avond ontvangen we de Britse historicus en bestsellerauteur Josephine Quinn. Zij zal spreken over haar nieuwste boek Het Westen, waarin zij het traditionele verhaal over onze westerse beschaving herziet.

Datum
Donderdag 22 jan 2026 20:00 uur
Locatie
Aula
Entree
Toegang vanaf12.50
09 09 25
Book launch Mieke Bal
Moments of Meaning-Making

With Moments of Meaning-Making, cultural theorist, video artist, and writer Mieke Bal has written her 50th book. This remarkable work, published by Valiz, is both her most personal and her most associative – an ABC of concepts, memories, and reflections shaped by a life of teaching, writing, making, and thinking.

Datum
Dinsdag 9 sep 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25
25 06 25
Op zoek naar woorden in de psychiatrie
Taal grijpt altijd in

De taal die we gebruiken beïnvloedt ons begrip van psychisch lijden. In het pas verschenen Taal grijpt altijd in belicht Bram de Ridder, psychiater en schrijver, de risico’s van stoornistaal en stoornisdenken voor de samenleving en zoekt hij naar een andere benadering: naar taal die ruimte schept en openstaat voor het ongekende. Vanavond gaat hij onder leiding van Robin Goudsmit in gesprek met Sanneke de Haan en Arthur Eaton. De ideeën worden omlijst door muziek van Margot Stam en poëzie van Yasmin Namavar.

Dit programma is volgeboekt, kijk mee met de livestream. 

Datum
Woensdag 25 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25