Een paar dagen geleden zag ik dat er kikkers in de straatkolken in de steegjes achter mijn huis zaten. Ze vallen of springen erin en kunnen niet tegen de steile wanden opklimmen, waardoor ze uiteindelijk van de honger zullen sterven. Ik heb alle kikkers die ik kon vinden eruit gehaald, de gemeente aangeschreven om te kijken of er trapjes geplaatst kunnen worden en een netje gekocht, want het water in de putten is smerig.
Mensen denken vaak dat het wel goedkomt. Maar voor de meeste dieren is dat niet zo. Sociale verandering is mogelijk, net als verbetering en in de geschiedenis die onze toekomst is ligt ruimte voor vreemde sprongen en het radicaal nieuwe. Maar voor wie het mis is gegaan komt het natuurlijk niet meer goed.
In Memories of the Future schrijft Siri Hustvedt op 61-jarige leeftijd over zichzelf op 23-jarige leeftijd. Ze probeert uit te vogelen hoe deze twee vrouwen zich tot elkaar verhouden. Tijd is de vierde dimensie, schrijft ze, en in de ruimtetijd van natuurkundige Minkowksi staan verschillende momenten zusterlijk naast elkaar. Dat betekent dat de 23-jarige Hustvedt en de 61-jarige elkaar zouden kunnen ontmoeten, en dat de 23-jarige nog steeds is waar ze was. Maar dat is voor ons mensenverstand onbevattelijk. Hustvedt is niet meer dezelfde persoon als die 23-jarige, haar verleden is een verhaal geworden en het opschrijven ervan legt dat verleden niet bloot, maar maakt er juist meer fictie van.
Ik kan niet terug de tijd in om eerdere kikkers uit de putten te vissen. Ze liggen daar voor altijd in een tijd net naast deze te verdrinken. Ik woon hier net. Ik wist het niet. (Wat zeg je? Er zijn belangrijkere zaken dan de kikkers? Voor de kikkers niet. En als ik ze opvis voel ik me net de catcher in the rye.)
Als iets niet werkt kun je altijd proberen het om te keren. Dat doet kunstenaar Ellen Gallagher bijvoorbeeld, die in haar werk alternatieve toekomsten uit de geschiedenis laat ontstaan. Ze toont werelden net naast deze waarin bijvoorbeeld de vrouwen en kinderen die van slavenschepen gegooid werden onder water verder leven. Of ze knipt afbeeldingen van racistische stereotypes uit oude bladen en rangschikt ze opnieuw om de bestaande ordeningen aan de kaak te stellen.
Wie er waren bepalen voor een belangrijk deel wie wij zijn, en wij wie er komen. Wat belangrijk is en hoe we dat meten moeten we steeds opnieuw bepalen. En terwijl de muren om ons heen afbrokkelen (want dat is het kenmerk van muren: die komen, net als standbeelden, uiteindelijk ooit naar beneden) kunnen wij ons solidair verklaren met anderen. Help a brother/sister/kikker out.
Kikkers zijn trouwens net mensen, met hun dijen en kuiten en hun wakkere blik. Ik begrijp nu waarom ze in sprookjes zo’n belangrijke rol spelen. Soms steken ze hun armpjes omhoog als ik het net in de put steek, als drenkelingen. Maar ik zou ze niet aanraden in een mens te veranderen. Van bovenaf zie je het niet per se beter.
:rgb(-15,-3,-18)/https://admin.spui25.nl/wp-content/uploads/2021/02/RUBRIEK_Voorbij_vier_muren.png)
