Het Nederlandse kamp dat na de oorlog verzwegen werd

Kamp Erika

‘Hij heeft in Westerbork gezeten’, zo verklaarde de familie van onderzoeksjournalist Hester den Boer de woedeaanvallen van haar opa. Na zijn dood ontdekte Den Boer dat dat niet klopte: op een archiefkaart stond ‘Kamp Erika’ achter zijn naam gekrabbeld. Had hij daar gevangen gezeten? Waarom had hij dat al die tijd verzwegen? En: waarom kon niemand haar iets vertellen over dat kamp? Zij begon een zoektocht naar haar opa’s verleden en naar Kamp Erika, het concentratiekamp dat verzwegen werd.

Kamp Erika is het verslag van Den Boers persoonlijke zoektocht naar de gruwelijke geschiedenis van dit vrijwel vergeten Duitse concentratiekamp, gelegen in de bossen bij Ommen. De gevangenen, voornamelijk niet-Joodse mannen, werden hier niet bewaakt door Duitsers, maar door Nederlanders. Martelingen waren aan de orde van de dag, zeker 180 gevangenen kwamen om. Na de oorlog kwam op de plek van het kamp een camping – alsof er niets was gebeurd.

Aan de hand van uitvoerig archiefonderzoek naar nooit eerder geraadpleegde dossiers uit het Nationaal Archief en tientallen interviews met ooggetuigen en nabestaanden, ontrafelt Den Boer een verzwegen oorlogstrauma dat tot op de dag van vandaag doorwerkt. Waar ligt de grens tussen goed en fout? En hoe bereid zijn we om de zwarte bladzijden uit onze eigen geschiedenis onder ogen te zien?

Tijdens deze boekpresentatie van Kamp Erika gaat Hester den Boer onder leiding van Barend van der Have in gesprek met prof. dr. Rob van der Laarse en Bertine Mitima-Verloop over de herinneringscultuur van de Tweede Wereldoorlog. Waarom herdenken we Kamp Westerbork wel en Kamp Erika niet? Hoe vormt zich een collectief geheugen? En wat als jouw verhaal niet in het collectieve verhaal past?

Over de sprekers

Hester den Boer  is onderzoeksjournalist. Ze publiceert onder andere in De Groene Amsterdammer. Ze interesseert zich voor de ambivalente omgang met het verleden, zo verscheen van haar hand Onderdrukt door de verlosser. Een zoektocht naar Stalins erfenis in het Rusland van nu. In 2015 werd haar journalistieke werk genomineerd voor de prestigieuze European Press Prize en in 2021 voor De Loep.

Rob van der Laarse studeerde geschiedenis en antropologie aan de UvA en is hoogleraar Erfgoed van de oorlog bij CLUE (Cultural Landscape and Urban Environment), het interdisciplinaire onderzoeksinstituut voor erfgoed en geschiedenis van de VU. Daarnaast was hij oprichter van de ‘Amsterdam School for Heritage, Memory and Material Culture’ aan de UvA. Van der Laarse werkt voornamelijk op het terrein van Europese cultuurgeschiedenis, landschap, erfgoed en herinnering. Hij specialiseerde zich in het materiële en immateriële erfgoed van de Tweede Wereldoorlog en leidt verschillende Europese onderzoeksprojecten op dit terrein.

Bertine Mitima-Verloop is psycholoog en werkt als beleidsonderzoeker en adviseur bij ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum, Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld. Voor haar PhD-onderzoek naar de impact van herdenken is zij verbonden aan de Universiteit Utrecht. Zij is betrokken bij diverse projecten waarbij de psychosociale doorwerking van oorlog centraal staat.

Barend van der Have (moderator) is redacteur non-fictie bij Atlas Contact. Hij studeerde geschiedenis in Groningen. Als redacteur houdt hij zich bezig met geschiedenis, politiek en cultuur in de breedste zin van het woord.

Gerelateerde programma’s
10 11 23
Op zoek naar je ambivalente familiegeschiedenis

Op de boekenmarkt doen familieverhalen het onverminderd goed: het persoonlijke verslag als prisma voor grote geschiedenis blijft een pakkend genre. Familiegeschiedenissen gaan altijd over sluimerende geheimen, morele dilemma’s en uiteindelijk over de auteur zelf – die de zoektocht onderneemt en die door dit verleden is gevormd. Naar aanleiding van het nieuwe boek van historicus Bas von Benda-Beckmann over zijn vaders familie in Nazi-Duitsland verkennen we de kunst van het optekenen van een ambivalent familieverleden.

Datum
Vrijdag 10 nov 2023 17:30 uur
Locatie
SPUI25
15 04 24
Confronting (Historical) Responsibility for the Holocaust and Slavery in a Relational Perspective
Beyond ‘Good’ and ‘Evil’

The question how to study, teach and remember historical mass crimes, above all the Holocaust and Slavery, has become emblematic in recent years. This 3rd Balzan Bystanding Lecture takes up the challenge and provides grounds for a relational perspective based on new conceptual thinking from the field of Transitional Justice and fresh empirical work on how Dutch teachers address these issues in their every-day educational work.

Datum
Maandag 15 apr 2024 20:00 uur
Locatie
SPUI25
31 01 24
Economische collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog: een onverwerkt verleden?

Tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde het handelsleven op grote schaal. Bleef de economisch-pragmatische ‘Nederlandse’ koopman niet te veel op een voetstuk staan na de oorlog Journalist Arjen van Veelen, econoom Ariëtte Dekker en historicus Merel Leeman onderzoeken deze afgeblazen berechting van het economische leven naar aanleiding van haar onlangs gepubliceerde boek De Keien. Rotterdamse studenten tussen handel en verzet, 1940-1945.

Datum
Woensdag 31 jan 2024 20:00 uur
Locatie
SPUI25