Femke van Heerikhuizen
Rechtspreken in tijden van efficiency

Hoe meer vonnissen, hoe meer geld

In de afgelopen vijftien jaar is er fors bezuinigd op de rechtspraak. Rechtbanken zijn bedrijven geworden waarin rechters, opgejaagd door het belang van hoge productiecijfers, te weinig tijd hebben om te reflecteren. Naar aanleiding van een artikel in De Groene Amsterdammer, Rechtspreken onder politieke druk, gaan (voormalig) rechters en rechtswetenschappers in debat over het ‘rechterlijke bedrijf’ dat in de greep is van efficiency.

‘Al in een evaluatie in 2006 was de conclusie dat rechters werkdruk voelen omdat gerechtsbestuurders aanstuurden op het verhogen van de productie. De kwaliteit kwam in het gedrang’, schreef oud-rechter en publicist Annerie Smolders afgelopen februari in De Groene Amsterdammer. Volgens ingewijden schaadt de in 2002 opgerichte Raad voor de Rechtspraak daarbij de rechterlijke onafhankelijkheid. Vanavond vraagt ons panel van (voormalig) rechters en rechtswetenschappers zich dan ook af: staat rechtspreken onder druk? Moet het anders? En kan dat wel? Wat verwacht de samenleving van de rechter en wat is daar voor nodig?

Over de sprekers

Annerie Smolders is oud-rechter, onderzoeker en publicist voor onder andere De Groene Amsterdammer.

Ruth de Bock is advocaat-generaal bij de Hoge Raad en hoogleraar civiele rechtspleging aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder was zij onder andere rechter te Assen, (senior) raadsheer gerechtshof Leeuwarden en senior raadsheer gerechtshof Amsterdam.  

Paul Bovend’Eert is hoogleraar Staatsrecht aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Recent verscheen van hem het boek Rechter, rechterlijke organisatie en rechtspraak.

Cindy Seinen is rechter bij de rechtbank Den Haag en promovendus civiel recht aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Niels Graaf (moderator) is universitair docent Constitutioneel Recht aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid Staats- en bestuursrecht, UvA.

Gerelateerde programma’s
20 01 26
Waar verzet begint

De klimaatramp is de grootste ramp van onze tijd, en van de jaren die voor ons liggen. Dat vraagt om actie. Maar wat voor actie precies? En wat zou ons daartoe kunnen bewegen? Filosoof, schrijver en theatermaker Roel Meijvis stelt dat we te rade kunnen gaan bij existentialisten als Simone De Beauvoir, Albert Camus en Jean-Paul Sartre. 

Datum
Dinsdag 20 jan 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
04 09 25
Over de aantrekkingskracht van een Europese klassieker
De avonturen van Telemachus

Stendhal bewonderde zijn stijl en James Joyce liet zich erdoor inspireren: De avonturen van Telemachus van Francois Fénelon (1651-1715). In Nederland lijkt dit boek grotendeels in de vergetelheid geraakt, terwijl deze Europese klassieker uit 1699 binnen enkele jaren na verschijning in vele talenedities verscheen. In de achttiende en negentiende eeuw was het – op de Bijbel na – zelfs het vaakst herdrukte boek in Europa. Wat was en is de aantrekkingskracht van dit werk?

Datum
Donderdag 4 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
24 06 25
De toekomst van gevangenschap

Gevangenisstraf zet mensen buiten de samenleving. In veel gevallen versterkt dit bestaande problemen, zoals kansenongelijkheid, en belemmert het de terugkeer van veroordeelden naar de samenleving. Dat zorgt voor hoge recidivecijfers. In dit programma onderzoeken we de toekomst van gevangenschap.  

Datum
Dinsdag 24 jun 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25