Het denken van al-Ghazali

Al-Ghazali (1058-1111) wordt de belangrijkste moslim na Mohammed genoemd. Zijn boeken over filosofie, theologie en mystiek worden nog altijd veel gelezen in de islamitische wereld. Verlost van onzin (Boom Uitgevers) geldt als zijn belangrijkste en meest persoonlijke werk. Naar aanleiding van een nieuwe vertaling spreken experts over al-Ghazali’s historische en hedendaagse betekenis, voor het islamitische denken en de filosofie in het algemeen.

Bij de ingang van de zaal word je gevraagd om je coronatoegangsbewijs te tonen.

Dit programma is ook online bij te wonen. 

De bevlogen middeleeuwse denker al-Ghazali is nog altijd een bron van inspiratie voor miljoenen moslims. Hij wordt gewaardeerd om de manier waarop hij filosofie, theologie en mystiek samenbrengt. Ook in de westerse literatuur duikt de naam van al-Ghazali geregeld op: bij filosofen als Bertrand Russell en Nassim Nicholas Taleb en in de boeken van Salman Rushdie en Dan Brown. Daar wordt hij eensgezind aangewezen als een strenge dogmaticus. Wie was deze al-Ghazali en waar komt zijn reputatie vandaan? Kan het echt zo zijn dat hij het einde van het vrije denken in de islam inluidde?

In het recent vertaalde Verlost van onzin komt al-Ghazali zelf aan het woord. Deze autobiografie toont een denken dat ontstond in de gouden eeuwen van de islam. al-Ghazali zet zichzelf neer als een twijfelende zoeker, allesbehalve de dogmatische betweter zoals hij zo vaak wordt geportretteerd. Tijdens deze avond buigen wij ons over deze historische figuur, zijn plek in de (islamitische) filosofische traditie en verkennen we de verhouding tussen rede en religie in de islam.

Over de sprekers

Anne Dijk is religiewetenschapper, islamoloog en Islamitisch theoloog. Ze is onafhankelijk strategisch adviseur, analist en onderzoeker vanuit het bedrijf Fikr Consultancy. Daarnaast is ze oprichter en voorzitter van Stichting Fahm Instituut, docent van diverse Fahm-cursussen, auteur en publiek spreker. In 2020 publiceerde ze De verdragen van Mohammed met de christenen, waarin zij naast een vertaling van de verdragen, een pleidooi houdt voor een oprechte dialoog en een inclusieve samenleving.

Asghar Seyed-Gohrab is professor Iraanse en Perzische studies aan de Universiteit Utrecht. Hij heeft tal van artikelen, boeken en vertalingen op zijn naam staan en is een van de editors van de achttiendelige A History of Persian Literature. Hij schrijft regelmatig artikelen voor de Encyclopaedia Iranica en de Encyclopaedia of Islam. Zijn onderzoek is beloond met verschillende NWO-subsidies, waaronder een Vidi. Meest recente publicatie: Martyrdom, Mysticism and Dissent: The Poetry of the 1979 Iranian Revolution and the Iran–Iraq War (1980–1988), (Berlin: de Gruyter, 2021).

Cornelis van Lit werkt aan de Universiteit Utrecht als islamoloog. Hij doet onderzoek naar de wisselwerking van filosofie, theologie en mystiek in de late middeleeuwen, onder andere bij Ghazali, Suhrawardi en Ibn Arabi. Hij heeft tevens een voortrekkersrol in de integratie van digitale methoden en data analyses in de geesteswetenschappen.

Pieter Coppens is universitair docent aan de Faculteit Religie en Theologie van de VU, en vertaler van een samenvatting van al-Ghazali’s bekende Herleving van de wetenschappen van de religie (Ihya ‘ulum al-din) naar het Nederlands.

Gerko Tempelman (moderator) werkt sinds enige jaren als docent islamitische filosofie voor een breed palet aan onderwijsinstellingen in Nederland, zoals de ISVW en de HOVO en diverse universiteiten. Hij schreef ook over deze onderwerpen voor Filosofie Magazine. Hij maakt deze veelal onbekende denktraditie op een begrijpelijke en dynamische manier toegankelijk.

Gerelateerde programma’s
24 04 23
Trots. De filosofie van een emotie

In haar nieuwe boek Trots. De filosofie van een emotie, schijnt Martha Claeys licht over die ogenschijnlijk ambigue emotie: trots. Wat betekent het om trots te zijn? Waarom zou je trots zijn als je ook dankbaar of blij kunt zijn? Wat kunnen we bereiken met trots? Samen met schrijver Marja Pruis buigt Martha Claeys zich vanavond over deze en aanverwante vragen.

Datum
Maandag 24 apr 2023 17:00 – 18:30
Locatie
SPUI25
17 02 23
Akrasia. Over vrije wil, verslaving en verandering

Een gestopte roker neemt een sigaret aan, terwijl hij zichzelf beloofd had nooit meer te roken. Hij doet dit terwijl hij weet dat het beter is om het niet te doen; hij doet dus iets wat hij eigenlijk niet wil. Hoe kan dat? De Griekse filosofen worstelden al met die vraag en noemden het ‘akrasia’.

Datum
Vrijdag 17 feb 2023 17:00 – 18:30
Locatie
SPUI25
28 11 22
Culturele veldslagen

In Culturele veldslagen onderzoekt Gijs van Oenen de filosofische en historische achtergronden van de zogenaamde culture wars, waarin culturele stellingen worden bevraagd en aangevochten met een beroep op identiteit, zelfbegrip en sociale tegenstellingen. Ter gelegenheid van zijn nieuwe boek gaat de filosoof in gesprek over de wisselwerking tussen overtuiging, identiteit en sociale rechtvaardigheid en hoe deze vorm krijgt aan zowel de rechter- als linkerkant van het politieke spectrum.

Datum
Maandag 28 nov 2022 20:00 – 21:30
Locatie
SPUI25