Het denken van al-Ghazali

Al-Ghazali (1058-1111) wordt de belangrijkste moslim na Mohammed genoemd. Zijn boeken over filosofie, theologie en mystiek worden nog altijd veel gelezen in de islamitische wereld. Verlost van onzin (Boom Uitgevers) geldt als zijn belangrijkste en meest persoonlijke werk. Naar aanleiding van een nieuwe vertaling spreken experts over al-Ghazali’s historische en hedendaagse betekenis, voor het islamitische denken en de filosofie in het algemeen.

Bij de ingang van de zaal word je gevraagd om je coronatoegangsbewijs te tonen.

Dit programma is ook online bij te wonen. 

De bevlogen middeleeuwse denker al-Ghazali is nog altijd een bron van inspiratie voor miljoenen moslims. Hij wordt gewaardeerd om de manier waarop hij filosofie, theologie en mystiek samenbrengt. Ook in de westerse literatuur duikt de naam van al-Ghazali geregeld op: bij filosofen als Bertrand Russell en Nassim Nicholas Taleb en in de boeken van Salman Rushdie en Dan Brown. Daar wordt hij eensgezind aangewezen als een strenge dogmaticus. Wie was deze al-Ghazali en waar komt zijn reputatie vandaan? Kan het echt zo zijn dat hij het einde van het vrije denken in de islam inluidde?

In het recent vertaalde Verlost van onzin komt al-Ghazali zelf aan het woord. Deze autobiografie toont een denken dat ontstond in de gouden eeuwen van de islam. al-Ghazali zet zichzelf neer als een twijfelende zoeker, allesbehalve de dogmatische betweter zoals hij zo vaak wordt geportretteerd. Tijdens deze avond buigen wij ons over deze historische figuur, zijn plek in de (islamitische) filosofische traditie en verkennen we de verhouding tussen rede en religie in de islam.

Over de sprekers

Anne Dijk is religiewetenschapper, islamoloog en Islamitisch theoloog. Ze is onafhankelijk strategisch adviseur, analist en onderzoeker vanuit het bedrijf Fikr Consultancy. Daarnaast is ze oprichter en voorzitter van Stichting Fahm Instituut, docent van diverse Fahm-cursussen, auteur en publiek spreker. In 2020 publiceerde ze De verdragen van Mohammed met de christenen, waarin zij naast een vertaling van de verdragen, een pleidooi houdt voor een oprechte dialoog en een inclusieve samenleving.

Asghar Seyed-Gohrab is professor Iraanse en Perzische studies aan de Universiteit Utrecht. Hij heeft tal van artikelen, boeken en vertalingen op zijn naam staan en is een van de editors van de achttiendelige A History of Persian Literature. Hij schrijft regelmatig artikelen voor de Encyclopaedia Iranica en de Encyclopaedia of Islam. Zijn onderzoek is beloond met verschillende NWO-subsidies, waaronder een Vidi. Meest recente publicatie: Martyrdom, Mysticism and Dissent: The Poetry of the 1979 Iranian Revolution and the Iran–Iraq War (1980–1988), (Berlin: de Gruyter, 2021).

Cornelis van Lit werkt aan de Universiteit Utrecht als islamoloog. Hij doet onderzoek naar de wisselwerking van filosofie, theologie en mystiek in de late middeleeuwen, onder andere bij Ghazali, Suhrawardi en Ibn Arabi. Hij heeft tevens een voortrekkersrol in de integratie van digitale methoden en data analyses in de geesteswetenschappen.

Pieter Coppens is universitair docent aan de Faculteit Religie en Theologie van de VU, en vertaler van een samenvatting van al-Ghazali’s bekende Herleving van de wetenschappen van de religie (Ihya ‘ulum al-din) naar het Nederlands.

Gerko Tempelman (moderator) werkt sinds enige jaren als docent islamitische filosofie voor een breed palet aan onderwijsinstellingen in Nederland, zoals de ISVW en de HOVO en diverse universiteiten. Hij schreef ook over deze onderwerpen voor Filosofie Magazine. Hij maakt deze veelal onbekende denktraditie op een begrijpelijke en dynamische manier toegankelijk.

Gerelateerde programma’s
30 03 23
Hoe een generatie God inruilde voor het ware socialisme
Kind van Maria en Mao

In Kind van Maria en Mao vertelt Jos Palm het grotere verhaal over de breuk in de jaren zeventig van de vorige eeuw, toen God verdween uit Nederland. Een hele generatie zette God aan de kant voor socialistische idealen. Wim Berkelaar en Laura Stek praten met Jos Palm over roomse en christelijke jongeren die hun barmhartige energie gingen richten op de arbeidersklasse en onderdrukten elders in de wereld. Nelleke Noordervliet draagt een column voor.

Datum
Donderdag 30 mrt 2023 17:00 uur
Locatie
SPUI25
06 04 23
Een pleidooi voor esthetiek
Tegen de communicatie

Een online wereld vol alternatieve waarheden, politici die regeren via talkshows en persconferenties, marketingmanagers die overal een draai aan geven: we leven in een tijd die wordt gedomineerd door de communicatie. Inhoud is ondergeschikt gemaakt aan vorm, politieke partijen zijn nauwelijks van elkaar te onderscheiden en tegelijkertijd nergens op vast te pinnen, en bij wetenschappers, kunstenaars en schrijvers gaat het niet om wat ze maken of bedenken maar om hoe ze zichzelf weten te profileren en hun waar aan de man brengen. Hoe is die communicatiesamenleving ontstaan – en kunnen we er nog aan ontsnappen?

Datum
Donderdag 6 apr 2023 17:00 uur
Locatie
SPUI25
24 04 23
Trots. De filosofie van een emotie

In haar nieuwe boek Trots. De filosofie van een emotie, schijnt Martha Claeys licht over die ogenschijnlijk ambigue emotie: trots. Wat betekent het om trots te zijn? Waarom zou je trots zijn als je ook dankbaar of blij kunt zijn? Wat kunnen we bereiken met trots? Samen met schrijver Marja Pruis buigt Martha Claeys zich vanavond over deze en aanverwante vragen.

Datum
Maandag 24 apr 2023 17:00 uur
Locatie
SPUI25