Economische collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog: een onverwerkt verleden?
Tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde het handelsleven op grote schaal. Bleef de economisch-pragmatische ‘Nederlandse’ koopman niet te veel op een voetstuk staan na de oorlog Journalist Arjen van Veelen, econoom Ariëtte Dekker en historicus Merel Leeman onderzoeken deze afgeblazen berechting van het economische leven naar aanleiding van haar onlangs gepubliceerde boek De Keien. Rotterdamse studenten tussen handel en verzet, 1940-1945.
In haar boek De Keien. Rotterdamse studenten tussen handel en verzet, 1940-1945 ontdekte Merel Leeman dat de economische collaboratie van Rotterdamse handelslieden tijdens de oorlog vaak nauwelijks aangeroerd blijft in de geschiedschrijving van de stad. De hele Nederlandse economie beleefde tijdens de eerste twee oorlogsjaren een bloeiperiode. Maar vooral in de havenstad, die sinds eind 19e eeuw lééfde van het Duitse achterland, lijkt deze controversiële geschiedenis nog onverwerkt. Sommige collaborerende handelslieden werden in 1945 zelfs gelauwerd om hun optreden tijdens de oorlog. In bredere zin traden de beperkingen van economisch-pragmatisme en opportunisme, zeker in een crisistijd, daardoor nauwelijks aan het licht. Hoe was dat mogelijk? De sprekers verkennen de omgang met economische collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog in heden en verleden.
Over de sprekers
Merel Leeman is historicus, literatuurwetenschapper en schrijver. In 2023 publiceerde zij het boek De Keien. Rotterdamse studenten tussen handel en verzet, 1940-1945 (2023, Atlas Contact). Eerder promoveerde zij op de geëmigreerde Joods-Amerikaanse historicus Peter Gay (1923-2015) en publiceerde diverse recensies en artikelen in o.a. NRC en De Groene Amsterdammer. Momenteel schrijft zij een biografie van de Nederlandse schrijfster Anna Blaman.
Arjen van Veelen is schrijver van o.a. de non-fictie bestsellers Rotterdam. Een Ode aan inefficiëntie en Amerikanen lopen niet. Leven in het hart van de VS (de Correspondent, 2022 en 2018). Eerder publiceerde hij de bekroonde roman Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken (Bezige Bij, 2017). Hij schrijft regelmatig essays in o.a. NRC en de Correspondent.
Ariëtte Dekker is econoom en schrijver. Zij schreef een biografie van scheepsbouwer Cornelis Verolme (2005) en promoveerde in 2015 op Anton Kröller, 1862-1941. Leven op Krediet. Dit voorjaar verschijnt van haar hand De Vertrouweling. Sam van Deventer, het echtpaar Kröller-Müller en de Tweede Wereldoorlog (Prometheus).
Joop Hopster (moderator) is historicus. Hij was hoofd van de geschiedenis-afdeling van boekhandel Athenaeum. Bij het Historisch Café was hij jarenlang gespreksleider.