De verbeelding van de Holocaust in graphic novels

In de graphic novel Maus van Art Spiegelman gaat de tekenaar op bezoek bij zijn vader, die als Poolse Jood de vernietigingskampen overleefde. De Nazi’s zijn in deze bestseller als katten weergegeven, de Joden als muizen. In deze metafoor wordt het onnoembare, het onvoorstelbare van de holocaust goed verbeeld. Wat voegen graphic novels toe aan het herdenken van de Holocaust? En hoe kan dit materiaal ingezet worden voor educatie?

De Holocaust is door de tijd heen op allerlei soorten manieren verbeeld. Van boeken tot documentaires en monumenten: de herinnering aan de oorlog is in vele vormen en representaties in de samenleving aanwezig. De graphic novel van de Holocaust is nog wat minder bekend. Toch lijkt het een aansprekende vorm die helpt met het levend houden van de verschrikkelijkste episode uit de recente geschiedenis –ook voor middelbare scholieren. Zo heeft de Anne Frank Stichting als educatiemiddel een stripboek laten maken over de geschiedenis van een Nederlandse en een Joodse familie die naar de vernietigingskampen werden gestuurd.

Vele andere scenaristen en tekenaars hebben graphic novels gebruikt om genocide en bijvoorbeeld de verschrikkingen van de overlevenden van de atoombom in beeld te brengen. Deze avond buigen we ons met vier korte lezingen en aansluitende discussie over deze verbeelding van oorlog.

Over de sprekers

Gabriël Kousbroek is illustrator en schrijver maakte een korte graphic novel over de uitroeiing van de Joden in Belgrado. Dit deed hij in opdracht van de NGO ‘Terraforming’ die in co-operatie met het Bundesarchiv en de Europese Unie een lesprogramma voor middelbare scholieren in Servië heeft ontwikkeld.

Hoogleraar Kees Ribbens, verbonden aan het Niod Instituut, schetst een panorama van enerzijds antisemitische Nederlandse strips uit de oorlogsjaren en anderzijds naoorlogse stripverbeeldingen van de jodenvervolging en Anne Frank in het bijzonder.

Joost Pollmann, die onder meer voor de Volkrant over strips schrijft zal een lezing houden over stereotypering van het leven in de concentratiekampen in de populaire cultuur.

Tenslotte zal Nevena Bajalica, projectmanager van de Anne Frank stichting en mede oprichter van Terraforming.org, een betoog houden over de werkwijze van Terraforming m.b.t. het scholierenproject in Servië.