De prijs van verlangen naar veiligheid
Van de gezondheidsrisico’s van de zomertijd tot het gevaar van wensballonnen – als we de krantenkoppen mogen geloven, zijn er steeds meer gevaren om rekening mee te houden. En als we politici en bestuurders mogen geloven, kunnen en moeten we al deze gevaren zo snel mogelijk elimineren. Wat betekent deze manier van denken voor ons mens-zijn? Wat is de prijs van ons verlangen naar veiligheid?
Het idee dat we gevaren totaal kunnen oplossen door technische en wetenschappelijke inspanning ligt besloten in het maakbaarheidsgeloof. Ongeluk en pech hoeven niet langer iets noodlottigs te zijn, maar zijn zaken die voorkomen hadden kunnen worden als we maar meer hadden gedaan. Hannah Arendt voorzag het gevaar van een maatschappij die zich verschanst achter haar eigen maakbaarheidsgeloof. Als we risico’s alleen maar willen uitsluiten en hopen op verlossing van hogerhand, gaan we de verantwoordelijkheid uit de weg om samen na te denken over wat gevaar betekent.
In zijn nieuwe boek Dansen met de hydra laat Gerben Bakker zien dat de schaduwzijden van onze controledrift dwingen tot een mentaliteitsverandering. Wie zich creatief en betekenisvol wil verhouden tot de wereld zal gevaar moeten aanvaarden en leren dansen met de monsters van onze tijd. Deze avond gaat Bakker hierover in gesprek met Josette Daemen, Marli Huijer en Lieke Knijnenburg.
Over de sprekers
Gerben Bakker is docent wijsbegeerte aan de Haagse Hogeschool en onderzoeker op het gebied van ethiek en veiligheid. In 2021 promoveerde hij op het thema filosofie van de veiligheid. Hij publiceerde eerder Ethiek en veiligheid (2015) en, samen met Gert Jan Geling, Over politieke correctheid (2018, shortlist Socratesbeker).
Josette Daemen promoveert aan het Instituut Politieke Wetenschap in Leiden. Haar masterscriptie (Oxford University) wijdde ze aan de vraag of een basisinkomen de samenleving gelijker zou maken. Voor haar promotieonderzoek verkent ze de ethiek van zekerheid: hoe verhoudt onze (on)zekerheid over de toekomst zich tot ons welzijn, en de vrijheid en gelijkheid die we in onze samenleving genieten? Daarnaast is Daemen redacteur bij filosofieblog Bij Nader Inzien.
Marli Huijer is emeritus hoogleraar Publieksfilosofie aan de Erasmus School of Philosophy, Erasmus Universiteit Rotterdam, voorzitter Stichting Maand van de Filosofie en columnist voor dagblad Trouw. Ze is voormalig Denker des Vaderlands (2015-2017). Huijers onderzoek richt zich op de filosofie van mens en cultuur. Van haar hand verschenen o.a. Beminnen. Nieuw licht op seksuele vrijheid (2018), Achterblijven. Een nieuwe filosofie voor een grenzeloze wereld (2016), Discipline (2013). Onlangs verscheen De toekomst van het sterven (2022).
Lieke Knijnenburg (moderator) werkt als webredacteur bij De Groene Amsterdammer en schrijft daarnaast met een filosofische blik over ongelijkheid, macht en verzet.