Onverwachtingen
Er is een groot verschil tussen het onverwachte in een perfect georganiseerde maatschappij zoals Nederland en in een slecht georganiseerde maatschappij zoals Irak. In Nederland is het onverwachte meestal negatief. Of het nu voor een barbecue is, of voor het leven, alles is hier onder controle en het onverwachte wordt in de gaten gehouden. Men heeft hier een plan, en een goed georganiseerd systeem, veel details en informatie. Soms zijn er zelfs plannen B en C. Geen ruimte voor spontane mogelijkheden. Als er dan ineens iets onverwachts gebeurt, is dat niet goed. Sinds ik kennismaakte met de Nederlandse cultuur durf ik niet meer spontaan bij iemand aan te bellen, want het onverwachte zal tussen mij en hen komen te staan. Ze zullen niet mij zien, maar het onverwachte. Hoe erg dat is, weet je alleen als je het meemaakt.
In Irak is het onverwachte magisch. Het leven daar is een nachtmerrie en altijd verwacht je dat het erger wordt. Omdat helemaal niets georganiseerd is, en helemaal niemand eraan denkt hoe iets beter gemaakt kan worden, gebeuren er soms, heel soms, wonderen. Je weet bijvoorbeeld zeker dat je broer de doodstraf zou krijgen, maar onverwacht krijgt hij vijftien jaar cel. Je denkt dat het onmogelijk is om uit Irak te vluchten en via Turkije en Griekenland naar Europa te gaan, maar het is onverwacht makkelijk. De mijnen onder je voeten ontploffen niet en de president van wie je denkt dat hij eeuwenlang aan de macht blijft, overlijdt plots.
De allermooiste herinnering uit mijn kinderjaren was toen de Eufraat buiten zijn oevers trad en ons hele dorp overspoelde. Zo kregen we vrij van school, want die zeilde weg met het water. Hoe betoverend: een rivier die zijn oevers zat is, ontsnapt. Kinderen die zat zijn van school, zien ’m ineens wegdrijven op water.
In Nederland veranderde het onverwachte van iets wonderlijks in iets rampzaligs. Het verloor zijn schoonheid en werd iets slechts. Wellicht om iets te bewijzen, waarvan de wetenschap niet heeft kunnen bewijzen dat het bestaat: het geluk dat ik niet heb.
Tegenwoordig doe ik het expres, om mijn leven te redden van de klote regelmaat die mij omringt als een spinnenweb. Ik heb ontdekt dat ik liever onverwachte gebeurtenissen heb dan noodzakelijke kennis om verwachtingen te doen uitkomen. Liever nat terug van het park dan weten dat het precies om vijf over vier keihard gaat regenen. Liever een vriend die minder eet omdat ik om zes uur op zijn stoep sta, dan bellen voor een afspraak voor een halfuurtje babbel. Liever de magie van het onverwachte.
Het afgelopen jaar overkwamen mij twee goede onverwachtingen: allereerst dat de sneeuw onverwacht mooi bleek, terwijl ik een hekel heb aan kou. En daarnaast dat ik werd gevraagd om dit stuk te schrijven en er een beetje geld mee te verdienen, terwijl ik maandenlang naar vertrekkende euro’s zwaai. Ik hoop dat ik iemand onverwacht verras door mijn stuk.
