Het nieuwe boek van Thijs Lijster

Wat we gemeen hebben

Wat bindt ons in een wereld waarin ons gemeenschappelijk bezit steeds meer wordt onteigend en vernietigd? De economische crisis, de pandemie en de klimaatcatastrofe hebben een deuk geslagen in ons neoliberale zelfbeeld als autonome individuen. Overal klinkt de roep om meer ‘gemeenschapszin’. Maar wat verbindt ons eigenlijk?

Geïnspireerd door een breed scala aan kritische denkers, vindt Thijs Lijster een alternatief in de traditie van het denken over de zogenaamde ‘commons’, of ‘meenten’. De meenten zijn gedeelde bronnen waar iedereen gebruik van kan maken zonder dat ze iemands bezit zijn. Vroeger waren dat bossen of velden, maar ook kennis, cultuur, de openbare ruimte in de stad of het internet kunnen als zo’n meent gezien worden. Het kapitalisme bedreigt de meenten en verandert ze steeds weer in privébezit. Lijster gaat in dit programma in gesprek met verschillende sprekers en laat zien waarom het van belang is dat we cruciale aspecten van ons leven zoals wonen, zorgen en leren niet als koopwaar behandelen, maar als meenten. Want zonder meenten hebben we niets gemeen.

Over de sprekers

Thijs Lijster is universitair docent kunst- en cultuurfilosofie in Groningen. Hij schreef samen met Jan Sietsma Onder filosofen (2005) en was medesamensteller van onder meer De Nieuwe Duitse Filosofie (2014) en De kunst van kritiek (2015). Hij publiceert regelmatig in De Groene Amsterdammer en Filosofie Magazine. In 2009 won hij de essayprijs van Vrij Nederland, in 2010 de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek en in 2015 de Boekman Dissertatieprijs. Zijn boek De grote vlucht inwaarts (2016) stond op de shortlist van de Socrates Wisselbeker. In 2019 verscheen Kijken, proeven, denken. Essays over kunst, kritiek en filosofie.

Hannah van Binsbergen is dichter en schrijver. Ze debuteerde in 2016 met de bundel Kwaad Gesternte, die meermaals bekroond werd. In 2020 volgde de roman Harpie, over de duivel. Haar meest recente bundel Kokanje (2022) gaat over overvloed en gemeenschap. Van Binsbergen geeft les in creatief schrijven aan de Schrijversvakschool en bij Stichting Perdu.

Koen Wynants behaalde een Master in de Biologie. Hij was tien jaar actief bij het burgercollectief Antwerpen aan ’t woord. Daar werd hij doordrongen van de overtuiging dat de stad een gedeelde verantwoordelijkheid is. Burgers, middenveld, ondernemers, ambtenaren, politici, maken samen stad. Een utopisch toekomstbeeld van de ‘harmonieuze stad’ van waaruit hij ook in ‘zijn’ Antwerpen-Noord continu aan de slag is. Wynants is actief bij De Verborgen Kloostertuin, Fundament 2060 vzw, Held van’t Noord, Peperfabriek, Europahuis Ryckevelde, Peperfabriek. Hij is oprichter van Commons Lab en momenteel programma-coördinator.

Haye Koningsveld is hoofdredacteur non-fictie bij Uitgeverij De Bezige Bij.

Alexandra van Ditmars (moderator) interviewt voor Filosofie Magazine denkers van over de hele wereld. Daarnaast schrijft ze voor de dagbladen NRC en Trouw. Eerder studeerde ze kunstgeschiedenis, wijsbegeerte en journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam.