Kan het vertrouwen in de rechtstaat en democratie worden herwonnen?

Waakzaam burgerschap

Al lang wordt gewaarschuwd voor de gevolgen van de klimaatverandering en extreme ongelijkheden, maar zonder toereikend effect. Hoe komt het dat zulke brandende kwesties niet genoeg doorklinken in de democratische besluitvorming? Dat is niet alleen een vraag aan de politiek: het gaat ook om burgerschap en de vraag of dat meer is dan ‘je stem laten horen’. Naar aanleiding van zijn nieuwe boek Waakzaam burgerschap spreekt Ernst Hirsch Ballin hierover met Annelien de Dijn en Marjan Minnesma.

In Waakzaam burgerschap laat Ernst Hirsch Ballin zien dat de rechtsstaat richting en inhoud geeft aan democratische processen. In het parlement aanvaarde wetten mogen de macht van de meerderheid niet onaantastbaar maken: ze behoren te kunnen worden getoetst aan de Grondwet en aan rechtsbeginselen. Burgers moeten daarvoor een beroep kunnen doen op de rechter. Mensenrechten moeten de ontwikkeling van persoonlijke en gezamenlijke levensprojecten veiligstellen. Daarbij is solidariteit tussen mensen, met volgende generaties en met de natuur als geheel onmisbaar.

Over de sprekers

Ernst Hirsch Ballin is jurist. Tussen 1989 en 2010 vervulde hij politieke ambten, onder meer als minister en lid van de Eerste en Tweede Kamer. Hij was tot voor kort universiteitshoogleraar aan Tilburg University en hoogleraar rechten van de mens aan de Universiteit van Amsterdam.

Annelien de Dijn is hoogleraar moderne politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en auteur van onder meer het standaardwerk French Political Thought from Montesquieu to Tocqueville. Ook schreef zij Vrijheid. Een woelige geschiedenis.

Marjan Minnesma studeerde rechten, filosofie en bedrijfskunde en is directeur en oprichter van Urgenda. Urgenda is een organisatie voor innovatie en duurzaamheid.

Leonard Ornstein (moderator) is politiek journalist.

Gerelateerde programma’s
02 02 26
How the Human Voice has Shaped History
From Breath to Body Politics

Why do we like listening to some people more than others? In a world suffused by speech – of politicians, influencers, salespeople and pundits alike – that question seems more relevant than ever. Join us for a panel conversation on how the power of a ‘good voice’ has been shaped and re-shaped in the last two centuries.

Datum
Maandag 2 feb 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
11 09 25
Een fotografisch project over schaamte, identiteit en herinnering
Es gibt keine Sahne es gibt Krieg

In haar nieuwe project onderzoekt fotograaf Annaleen Louwes de erfenis van haar Duitse moeder, gevormd door de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Via beeld, audio en archiefmateriaal vervaagt de grens tussen herinnering en werkelijkheid. Hoe werkt collectieve schaamte door in een volgende generatie? Tijdens dit programma wordt die vraag in verschillende gesproken en muzikale bijdragen verder verkend.  

*Dit programma is volgeboekt, je kunt online meekijken met de livestream*

Datum
Donderdag 11 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
26 06 25
Naar een nieuw publiek debat
Stijl als antwoord (uitgesteld)

Het publieke debat is compleet stijlloos geworden, stelt Jonasz Dekkers in zijn nieuwe boek. Hij laat zien dat stijl, hoewel ogenschijnlijk ongrijpbaar, een diepgaand filosofisch concept is dat een cruciale rol speelt in iedere samenleving. Het is de lijm tussen vervreemde individuen in een geatomiseerde maatschappij. 

Datum
Donderdag 26 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25