Een gesprek over filosofie, natuur, verwondering en een leven tussen vita activa en contemplativa

Vlindertje van Methusalem

Magische vlinders, verdwenen woorden en de tombe van Jean-Jacques Rousseau. Tijdens de presentatie van zijn essaybundel Het vlindertje van Methusalem gaat filosoof en natuurhistoricus Johan van de Gronden in gesprek met Kester Freriks en Andrea van Pol over filosofie, natuur, landschap en onze verhouding daartoe.

In zijn nieuwe essaybundel buigt bestuurder en filosoof Johan van de Gronden zich over natuur, landschap en onze verhouding tot beide. Hij duikt in het magische leven van de bedreigde monarchvlinder uit Midden-Amerika. In Zuid-Afrika speurt hij naar de resten van een verdwenen taal en de motieven van een zonderlinge Duitse geleerde om koortsachtig de belevingswereld vast te leggen van de laatste Xam-sprekers. Bij de tombe van Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) in het Franse Ermenonville overdenkt hij de invloedrijke nalatenschap van deze Zwitserse natuurfilosoof. Ook brengt hij een eerbetoon aan de bevriende Frans-Nederlandse sinoloog en taoïstisch meester, Kristofer Schipper (1934-2021).

Over de sprekers

Johan van de Gronden is filosoof, essayist en bestuurder. Momenteel is hij directievoorzitter van het KWF, voorheen directeur van het Wereld Natuur Fonds. In zijn verhalende essays onderzoekt hij de relaties tussen mens, natuur en landschap. Ook reflecteert hij geregeld op de spanning tussen de vita activa (hij vervult tal van bestuurs- en toezichthoudende functies in het maatschappelijk middenveld) en de vita contemplativa: ‘Ik heb lang gedacht dat de twee moeilijk te verenigen waren: de beschouwende filosoof in mij en de wat ongeduldige bestuurder. Maar gaandeweg ontdek je dat juist in de spanning tussen die twee polen de energie en de creativiteit gedijen.’ Eerder schreef hij Wijsgeer in het wild (2015).

Kester Freriks is auteur van romans en essays. Hij schreef een groot aantal natuurboeken, waaronder De valk. Over valkerij en wilde vogels (2008), Vogels kijken. Alle driehonderd Nederlandse vogelsoorten (2009) en Verborgen wildernis. Ruige natuur en kaarten in Nederland (2010). Met Stilte, ruimte, duisternis. Verkenningen in de natuur (2018) werd hij genomineerd voor de Jan Wolkers Prijs voor het Beste Natuurboek en de Jan Hanlo Essayprijs. Hij is verbonden aan NRC en schrijft over cultuur, landschap en natuur. In Verborgen wildernis introduceert hij voor het eerst de term ‘nieuwe wildernis’ in onze taal.
Andrea van Pol (moderator) is presentator op radio en tv (o.a. Vroege Vogels, Opium, Koffietijd) en treedt geregeld op als moderator (o.a. KNAW, gedichtenwedstrijd, DuPho). Daarnaast maakt ze podcasts (Nooit van Gehoord). Van Pol is breed georiënteerd, van natuur en wetenschap tot kunst en cultuur en weet van veel dingen een beetje, maar is immer enthousiast en positief. www.andreavanpol.nl
Gerelateerde programma’s
30 06 25
Waarom meer verdeeldheid leidt tot minder welvaart voor (bijna) iedereen
De prijs van ophef

Ophef zaait twijfel en leidt onze aandacht af van waar het écht over zou moeten gaan, en als strategie vergroot het ongelijkheid. Waarom lijkt het zo moeilijk om de welvaart eerlijk te verdelen, en hoe kan dit beter? Daarover spreken we naar aanleiding van de publicatie van zijn nieuwe boek De prijs van ophef met bestuurskundige en bestsellerauteur Hendrik Noten. 

Datum
Maandag 30 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
25 03 25
Cybernetic Capitalism

Today’s form of capitalism is organized on principles of information and communication, the domain of what used to be called “cybernetics”. At work as well as in our free time, we merge with our computers, networks, and, increasingly, artificial intelligence. What does it mean to live under this regime of cybernetic capitalism?

Datum
Dinsdag 25 mrt 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
12 03 25
Verder denken met René Gude (1957-2015)
Kritisch optimisme

‘Een kritisch optimist beschouwt de wereld niet als minimum (een totale chaos) en ook niet als maximum (een paradijs).’ Aldus René Gude, voormalig Denker des Vaderlands. Vanavond staan we stil bij zijn ‘kritisch optimisme’. Hoe staat het met het voorlopig optimum van de wereld? Een gesprek met schrijver Marc van Dijk, filosoof en Eerste Kamerlid Daan Roovers en filosoof en activist Harriët Bergman. Moderatie: Florian Jacobs.

Datum
Woensdag 12 mrt 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25