Een gesprek over filosofie, natuur, verwondering en een leven tussen vita activa en contemplativa

Vlindertje van Methusalem

Magische vlinders, verdwenen woorden en de tombe van Jean-Jacques Rousseau. Tijdens de presentatie van zijn essaybundel Het vlindertje van Methusalem gaat filosoof en natuurhistoricus Johan van de Gronden in gesprek met Kester Freriks en Andrea van Pol over filosofie, natuur, landschap en onze verhouding daartoe.

In zijn nieuwe essaybundel buigt bestuurder en filosoof Johan van de Gronden zich over natuur, landschap en onze verhouding tot beide. Hij duikt in het magische leven van de bedreigde monarchvlinder uit Midden-Amerika. In Zuid-Afrika speurt hij naar de resten van een verdwenen taal en de motieven van een zonderlinge Duitse geleerde om koortsachtig de belevingswereld vast te leggen van de laatste Xam-sprekers. Bij de tombe van Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) in het Franse Ermenonville overdenkt hij de invloedrijke nalatenschap van deze Zwitserse natuurfilosoof. Ook brengt hij een eerbetoon aan de bevriende Frans-Nederlandse sinoloog en taoïstisch meester, Kristofer Schipper (1934-2021).

Over de sprekers

Johan van de Gronden is filosoof, essayist en bestuurder. Momenteel is hij directievoorzitter van het KWF, voorheen directeur van het Wereld Natuur Fonds. In zijn verhalende essays onderzoekt hij de relaties tussen mens, natuur en landschap. Ook reflecteert hij geregeld op de spanning tussen de vita activa (hij vervult tal van bestuurs- en toezichthoudende functies in het maatschappelijk middenveld) en de vita contemplativa: ‘Ik heb lang gedacht dat de twee moeilijk te verenigen waren: de beschouwende filosoof in mij en de wat ongeduldige bestuurder. Maar gaandeweg ontdek je dat juist in de spanning tussen die twee polen de energie en de creativiteit gedijen.’ Eerder schreef hij Wijsgeer in het wild (2015).

Kester Freriks is auteur van romans en essays. Hij schreef een groot aantal natuurboeken, waaronder De valk. Over valkerij en wilde vogels (2008), Vogels kijken. Alle driehonderd Nederlandse vogelsoorten (2009) en Verborgen wildernis. Ruige natuur en kaarten in Nederland (2010). Met Stilte, ruimte, duisternis. Verkenningen in de natuur (2018) werd hij genomineerd voor de Jan Wolkers Prijs voor het Beste Natuurboek en de Jan Hanlo Essayprijs. Hij is verbonden aan NRC en schrijft over cultuur, landschap en natuur. In Verborgen wildernis introduceert hij voor het eerst de term ‘nieuwe wildernis’ in onze taal.
Andrea van Pol (moderator) is presentator op radio en tv (o.a. Vroege Vogels, Opium, Koffietijd) en treedt geregeld op als moderator (o.a. KNAW, gedichtenwedstrijd, DuPho). Daarnaast maakt ze podcasts (Nooit van Gehoord). Van Pol is breed georiënteerd, van natuur en wetenschap tot kunst en cultuur en weet van veel dingen een beetje, maar is immer enthousiast en positief. www.andreavanpol.nl
Gerelateerde programma’s
20 01 26
Waar verzet begint

De klimaatramp is de grootste ramp van onze tijd, en van de jaren die voor ons liggen. Dat vraagt om actie. Maar wat voor actie precies? En wat zou ons daartoe kunnen bewegen? Filosoof, schrijver en theatermaker Roel Meijvis stelt dat we te rade kunnen gaan bij existentialisten als Simone De Beauvoir, Albert Camus en Jean-Paul Sartre. 

Datum
Dinsdag 20 jan 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
04 09 25
Over de aantrekkingskracht van een Europese klassieker
De avonturen van Telemachus

Stendhal bewonderde zijn stijl en James Joyce liet zich erdoor inspireren: De avonturen van Telemachus van Francois Fénelon (1651-1715). In Nederland lijkt dit boek grotendeels in de vergetelheid geraakt, terwijl deze Europese klassieker uit 1699 binnen enkele jaren na verschijning in vele talenedities verscheen. In de achttiende en negentiende eeuw was het – op de Bijbel na – zelfs het vaakst herdrukte boek in Europa. Wat was en is de aantrekkingskracht van dit werk?

Datum
Donderdag 4 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
24 06 25
De toekomst van gevangenschap

Gevangenisstraf zet mensen buiten de samenleving. In veel gevallen versterkt dit bestaande problemen, zoals kansenongelijkheid, en belemmert het de terugkeer van veroordeelden naar de samenleving. Dat zorgt voor hoge recidivecijfers. In dit programma onderzoeken we de toekomst van gevangenschap.  

Datum
Dinsdag 24 jun 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25