Geertruida den Dubbelde door Bartholomeus van der Helst. Collectie Rijksmuseum Amsterdam.

Onderzoek naar vroegmoderne vrouwen in verleden, heden en toekomst

Van marge naar middelpunt

Vroegmoderne vrouwen: verleden tijd? Allerminst! Van stadhoudersvrouwen als Amalia van Solms, prominente geleerden als Anna Maria van Schurman en innovatieve auteurs als Betje Wolff tot de verhalen van naamloze vrouwen uit archieven. De afgelopen decennia bloeit de studie naar vrouwen uit de periode tussen 1500 en 1800 als nooit tevoren. Daarnaast vinden ze hun weg naar het bredere publiek via tentoonstellingen, publiekboeken en podcasts. Vanavond werpen verscheidene deskundigen hun licht op hen.

Ter gelegenheid van de verschijning van een lijvig themanummer van het tijdschrift Early Modern Low Countries buigen wij ons over een scala van vroegmoderne vrouwen. We blikken terug op de ontwikkeling van de vrouwengeschiedenis, bespreken waar we nu staan, en werpen een blik op de toekomst. Aan het woord komen de redacteuren van het themanummer, prominente stemmen uit de museale en erfgoedsector, en inspirerende onderzoekers die de toekomst van deze historische vrouwen proberen te voorspellen.

Deze avond wordt georganiseerd door Early Modern Low Countries, in samenwerking met Huizinga’s Research Network Women’s Writing in History, Amsterdam Centre for Studies in Early Modernity, NL-Lab Humanities Cluster KNAW, de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en de dr. C. Louise Thijssen-Schoute Stichting.

Het themanummer Women in the Early Modern Low Countries is vanaf eind april open access toegankelijk via Early Modern Low Countries. In dit interdisciplinaire themanummer blikken 26 geesteswetenschappers terug op de recente verwezenlijkingen van het onderzoek naar vroegmoderne vrouwen en verkennen zij gezamenlijk inspirerende toekomstpaden.

Over de sprekers

Nina Lamal werkt als onderzoeker bij NL-Lab en het Huygens Instituut. Haar onderzoek richt zich op diplomatie, de transnationale circulatie van informatie en het boekbedrijf in de vroegmoderne Nederlanden, Italië en het Heilig Roomse Rijk. In 2023 verscheen haar monografie Italian Communication on the Revolt in the Low Countries bij Brill en ze is de redacteur van de digitale editie van de correspondentie van Christofforo Suriano, de eerste Venetiaanse gezant in de Nederlandse Republiek (https://suriano.huygens.knaw.nl).

Lieke van Deinsen is onderzoeksprofessor Nederlandse letterkunde aan de KU Leuven. Haar onderzoek concentreert zich op de verbeelding van intellectuele en literaire geleerdheid in de vroegmoderne tijd, canonvorming, en vrouwelijk schrijverschap. In 2025 bekleedt ze de Queen Wilhelmina professor-leerstoel aan Columbia University (New York).

Feike Dietz is hoogleraar Mondiale dynamiek van de Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Haar onderzoek gaat over de relatie tussen literatuur, kennis en geletterdheid, met name met betrekking tot jeugd en vrouwen in de vroegmoderne periode. In 2021 verscheen bij Palgrave Macmillan haar monografie Lettering Young Readers in the Dutch Enlightenment: Literacy, Agency and Progress in Eighteenth-Century Children’s Books. 

Femke Valkhoff is promovendus aan de Universiteit Utrecht. Met haar onderzoeksproject How do Cities Make Women? Empowerment, Self-Development, and Learned Identities in the Early Modern Dutch City verkent zij de mogelijkheden van vroegmoderne vrouwen om zich intellectueel te ontwikkelen op het gebied van literatuur, kunst en wetenschap binnen de culturele infrastructuur van Utrecht, Middelburg en Deventer.

Antonia Weiss is historica en architect. Haar onderzoek verkent de snijvlakken tussen ons stedelijk verleden en toekomst, met een focus op duurzaamheid en rechtvaardigheid. Ze promoveerde in 2025 op het proefschrift The City of Nature, waarin ze de rol van vroegmoderne vrouwen in het maken van stedelijke groengebieden belicht. Momenteel werkt ze als postdoc bij Wageningen University & Research en als Research Fellow bij het AMS Institute, waar ze zich richt op voedselgeschiedenis en migratie.

Bob Pierik werkt als postdoctoraal onderzoeker bij de VU Amsterdam in het NWO-project ‘Omgaan met Droogte’ en als Dr. Ernst Crone Fellow bij het Scheepvaartmuseum Amsterdam. Hij promoveerde in 2022 aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift Urban Life on the Move. In 2023 publiceerde hij zijn boek Zo veel leven voor de deur. Een geschiedenis van alledaags Amsterdam in de zeventiende en achttiende eeuw.

Maria Holtrop is conservator Geschiedenis bij het Rijksmuseum in Amsterdam. Ze studeerde Geschiedenis, Europese Studies en Journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam en Utrecht. Sinds 2013 werkt ze bij het museum, waar ze onder andere betrokken was bij de tentoonstellingen ‘Goede Hoop’ en ‘Slavernij’ en afgelopen zomer maakte ze ‘Point of View’. Die tentoonstelling onderzocht de collectie van het Rijksmuseum vanuit een genderperspectief.

Fleur Speet is recensent en fotograaf. Zij werkte onder meer voor Het Financieele Dagblad, NRC en De Morgen. Ze is initiatiefnemer van het schrijverscollectief Fixdit en doet momenteel onderzoek naar het leven van Maria Tesselschade Roemers Visscher.

Suze Zijlstra is universitair docent publieksgeschiedenis van het slavernijverleden aan de Universiteit van Amsterdam en onderzoeksconservator bij Het Scheepvaartmuseum. Ze is auteur van De voormoeders. Een verborgen Nederlands-Indische familiegeschiedenis, waarin ze op zoek ging naar de Aziatische en Europees-Aziatische vrouwen in haar familie vanaf de tijd van de VOC.