Op zoek naar woorden in de psychiatrie

Taal grijpt altijd in

De taal die we gebruiken beïnvloedt ons begrip van psychisch lijden. In het pas verschenen Taal grijpt altijd in belicht Bram de Ridder, psychiater en schrijver, de risico’s van stoornistaal en stoornisdenken voor de samenleving en zoekt hij naar een andere benadering: naar taal die ruimte schept en openstaat voor het ongekende. Vanavond gaat hij onder leiding van Robin Goudsmit in gesprek met Sanneke de Haan en Arthur Eaton. De ideeën worden omlijst door muziek van Margot Stam en poëzie van Yasmin Namavar.

Wanneer behandelaren ons leed herkaderen in termen van psychische stoornissen, krijgt dit lijden nieuwe woorden: depressieve stoornis, ADHD, autisme, psychose, anorexia. Deze ‘stoorniswoorden’ sturen vervolgens sterk onze omgang met het psychisch lijden – en ook hoe we er niet mee omgaan. Met Taal grijpt altijd in levert Bram de Ridder een pleidooi voor meer zoektaal en minder weettaal. Vanuit zijn eigen ervaringen in de praktijk verkent hij nieuwe denkrichtingen en onderzoekt hij of een taal mogelijk is die meer recht doet aan context, complexiteit en verwevenheid.

Over de sprekers

Bram de Ridder is psychiater, socioloog en schrijver. Eerder verschenen van zijn hand de verhalenbundel Andere Kamers, de roman Een aangenaam zwaar hoofd en diverse artikelen over psychiatrie, waarbij hij samen met collega’s nieuwe begrippen als ‘stoornisme’, ‘zoektaal’ en ‘weettaal’ introduceerde.

Sanneke de Haan is Socrates Hoogleraar Psychiatrie en Filosofie aan de Erasmus School of Philosophy van de Erasmus Universiteit Rotterdam en universitair docent aan het Ethiek Instituut van de Universiteit Utrecht. Ze werkt aan onderwerpen op het snijvlak van filosofie en psychiatrie, vaak gebruikmakend van kwalitatieve onderzoeksmethoden. In 2020 verscheen haar boek Enactive Psychiatry bij Cambridge University Press, waarin ze een holistische benadering van psychische aandoeningen ontwikkelt.

Arthur Eaton is psycholoog, filosoof en schrijver. Hij heeft een praktijk voor analytische therapie in Amsterdam en schrijft onder meer voor NRC Handelsblad. In De Groene Amsterdammer heeft hij een tweewekelijkse column waarin hij levensvragen van lezers bespreekt. In 2017 promoveerde hij in psychoanalyse studies aan University College London.

Yasmin Namavar is psychiater en dichter. Ze was finalist bij de El-Hizjra Literatuurprijs (2022) en ze won de Hollands Maandblad Schrijversbeurs 2023/2024 categorie poëzie. Haar debuutbundel verblijf verscheen in maart 2025.

Robin Goudsmit (moderator) is journalist bij Trouw. Haar werk verscheen ook in De Revisor en rekto:verso. In 2021 werd ze door Vlaams-Nederlands huis deBuren en het Brusselse podium Pilar benoemd tot Scherpsteller, een positie voor een veelbelovende jonge denker.