© Emilie Lindenbergh
Hoe de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend blijft

Persoonlijke geschiedenissen en collectieve verbeelding

Over de Tweede Wereldoorlog is al veel geschreven en nog altijd veel gezwegen. Dat geldt zowel voor academische als literaire en particuliere verhalen over de oorlog. In dit programma buigen twee antropologen zich over de rol van persoonlijke geschiedschrijvingen over de oorlog in de collectieve herinnering aan het verleden.

Bij de ingang van de zaal word je gevraagd om je coronatoegangsbewijs te tonen.

Dit programma is ook online bij te wonen.

Carien van Beek onderzocht voor haar boek Verzet en SS. Het verzwegen verleden van een vader (Schaep14, 2020) het oorlogsverleden van haar vader, die zowel actief was in het Nederlands verzet, als aan het oostfront vocht als Waffen-SS’er. Haar boek is de aanleiding voor een programma over de persoonlijke en gedeelde herinnering aan de Tweede Wereldoorlog.

Wat is de functie van zoeken naar (familie)verhalen over het oorlogsverleden? Niet alleen voor de onderzoeker zelf, maar ook voor het collectieve geheugen aan de oorlog. Wat is bovendien de bruikbaarheid van dergelijke persoonlijke oorlogsverhalen voor academisch onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog en de herinnering daaraan? En wat is daarbij de waarde van de blik en methodes van een antropoloog, bovenop of naast die van de historicus? Deze en andere vragen komen deze middag aan bod.

Over de sprekers

Hans Marks is antropoloog/methodoloog aan de Radboud Universiteit Nijmegen, gespecialiseerd in onderzoek naar familie en verwantschap in Scandinavië. Hij verrichtte onderzoek naar het doorgeven van oorlogsverhalen in families in Nederland (Der Krieg der Erinnerung, H. Welzer (hrsg.) Fischer 2007), en de betekenis van lokale bevolking in verhalen van Nederlandse veteranen (Wat veteranen vertellen, H.v.d.Berg e.a. Amsterdam University Press 2010).

Carien van Beek studeerde enige tijd kunstgeschiedenis, maar het leven van reisjournalist trok haar meer. Tien jaar schreef zij voor publiekstijdschriften. Als televisieregisseur maakte zij onder meer het programma Weg van de Snelweg Europa. Waarna zij terugkeerde naar de collegebanken om culturele antropologie te studeren. Met haar boek Verzet en SS wil Van Beek lezers aansporen om niet te zwijgen, om op zoek te gaan naar het verleden, erover te spreken, het te verbeelden en te verwerken.

Frederieke Jochems (moderator) is documentairemaker bij Franjo Studio en directeur van Stichting Het Nieuwe Zuiden. Zij studeerde zowel culturele antropologie aan de Universiteit van Amsterdam als visuele communicatie aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten. Zij maakt films over culturele, historische en literaire onderwerpen zoals Zout zoet over de impact van de inpoldering op Urk, De zichtbare denker over M. Februari, en I love art over de Amsterdamse kunstwereld. Momenteel werkt zij aan de documentaire De bladzij en de werkelijkheid over vertaler en schrijver August Willemsen.

Gerelateerde programma’s
04 11 25
Towards a common approach to Europe’s colonial past
European Integration and Co-Imperialism

Until recently, the former imperial nation states of Europe often regarded themselves as historically homogeneous nation states with a colonial past that was separate from their European continental history. Recent research shows that the European integration process was closely intertwined with modern imperialism and decolonization. Tonight, our speakers will discuss these new developments in historiography.  

Datum
Dinsdag 4 nov 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
03 04 25
From World War II to Sudan, South Sudan, and Gaza
Hunger as a Weapon of War and Genocide

80 years after the ‘Hunger Winter killed an estimated 20,000 people in the western part of the Netherlands, the use of starvation is rising as a tool of war and genocide in global conflicts. Today, around 223 million people living in conflict-affected areas face starvation with devastating long-term consequences. Hunger extends beyond physical sustenance, encompassing moral, emotional, sensorial, and political dimensions. Taking World War II, contemporary Gaza, Sudan, and South Sudan as examples, our expert panel will explore the weaponisation of hunger in its historical, social, economic and political contexts. 

Datum
Donderdag 3 apr 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25
21 03 25
Opera Forward Festival
What Does National Identity Sound Like?

*Unfortunately we will not have a livestream for this program*

How can we comprehend the connection between politics and music? In what ways does ‘the canon’ shape national identity, and how do policies and grassroots movements influence this dynamic? By exploring the sounds of national identity, the Think Tank of the Opera Forward Festival 2025 presents its insights into the musical aspects of nationalism, focusing on the impact of canonization, politics, and identity.

Datum
Vrijdag 21 mrt 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25