200 jaar man en mythe

Napoleon leeft!

200 jaar geleden, op 5 mei 1821, overleed Napoleon Bonaparte op het afgelegen Sint Helena, waar hij zijn laatste jaren gebruikte om zijn mythe eigenhandig een definitieve vorm te geven. Een paar dagen later werd hij begraven in de schaduw van een grote wilg in de Vallée du Géranium, maar daarmee kwam het verhaal van de keizer niet tot een einde – integendeel: in de eeuwen die volgden werd er flink gesleurd met zijn lichaam en legende.

Politici, kunstenaars, schrijvers, historici en halvegaren van diverse pluimage zijn met het verhaal van Napoleon aan de haal gegaan en hebben hem gebruikt voor hun eigen doeleinden. Voor de een is hij een genie, een halfgod, die aan de basis stond van het moderne Europa, voor de ander is hij een overijverige driftkikker, een bloeddorstig monster en het archetype dictator. Tweehonderd jaar na zijn dood spreken we over de man en de mythe en houden we zijn voortdurende invloed op de cultuur tegen het licht.

Over de sprekers

Johan Kuiper studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, werkt als cultureel programmeur voor de Stichting CPNB en is verbonden aan het Harry Mulisch Huis. In 2020 stelde hij een bundeling aforismen van Mulisch samen onder de titel Ik kan niet dood zijn (De Bezige Bij), en maakte de podcastserie De Mulisch-tapes. Sinds jaren houdt hij zich intensief bezig met de zelfmythologisering van Napoleon.

Elfie Tromp is schrijver, performer en presentator. CPNB kroonde haar zomerdichter van 2020. Ze noemt zichzelf een Napopeleon in de liefde, in haar bundel Victorieverdriet schrijft ze over haar en zijn romantische veroverdrift. Underdog, haar tweede roman, werd genomineerd voor de BNG Literatuurprijs en Dioraphte. Ze is druktemaker voor De Nieuws BV en regelmatig presentator voor radioprogramma VPRO Nooit Meer Slapen. Op Instagram-TV en YouTube presenteert zij elke zondag Dichter in Drag; waar poëzie en glitters en dichters en drags elkaar ontmoeten in een half uur durende voordracht en transformatieshow. Najaar 2021 speelt ze met NIET VANDAAG SATAN (maar wel vanavond) in de theaters.

Maurice Seleky is auteur, moderator en communicatiestrateeg. Sinds 2020 werkt hij als hoofd Communicatie & Marketing bij het Amsterdam Museum. Eerder werkte hij onder meer bij Pakhuis de Zwijger, waarvoor hij in ruim zestig podcasts wetenschappers, schrijvers, bestuurders en kunstenaars interviewde. Ook is hij oprichter van de Jonge Schrijversavond in de Stadsschouwburg Amsterdam en auteur van de romans Ego Faber en Een tragedie in New York (Ambo|Anthos). Seleky deed in groep 3 van de basisschool zijn spreekbeurt over Napoleon en bleef een levenslange fascinatie houden voor de Franse keizer.

Niek Pas is sinds 2005 als universitair docent verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Hij richt zich op de Franse contemporaine geschiedenis. Auteur van een biografisch portret van de huidige Franse president Macron en de nieuwe Franse revolutie (Wereldbibliotheek 2017) en, in 2019, co-auteur van Against English. Pleidooi voor het Nederlands (Wereldbibliotheek) en van Who’s who? Les champions sportifs à l’épreuve des colonisations et des migrations (Éditions Les Perséides). Legt momenteel de laatste hand aan De Ronde van Algerije 1867-heden.

Jeroen van Zanten is senior lecturer Moderne geschiedenis aan de UvA. Hij studeerde geschiedenis en wijsbegeerte in Groningen en Oxford. In 2004 promoveerde hij in Leiden op het proefschrift ‘Schielijk, Winzucht, Zwaarhoofd en Bedaard’ over de politieke cultuur in Noord-Nederland ten tijde van het koningschap van Willem I. In 2015 publiceerde Van Zanten samen met Ben Schoenmaker en Jurrien de Jong het boek Waterloo. 200 jaar strijd over de veldslag bij Waterloo.

Diederik Burgersdijk is moderator bij SPUI25, en doceert Latijn en Oude geschiedenis aan University College Utrecht en Cartesius Lyceum Amsterdam. Hij schreef diverse boeken bij Athenaeum, Polak en Van Gennep, waaronder recentelijk Cornelius Nepos. Macht en moraal.