Basisverzen van het middenpad

Nagarjuna: in het licht van de leegte

Nagarjuna wordt algemeen beschouwd als de belangrijkste boeddhistische denker na de Boeddha zelf. In zijn hoofdwerk, Basisverzen van het middenpad, herdefinieert hij de boeddhistische notie van leegte. De verfijning en diepgang van dit boek hebben niet alleen generaties van latere boeddhisten beziggehouden, maar vormen ook voor hedendaagse filosofen nog een bron van inspiratie. Tegelijkertijd is het een werk van levenskunst dat ook niet-academische (en niet-boeddhistische) lezers kan aanspreken. Bij de nieuwe vertaling van Michiel Leezenberg gaan we in gesprek over Nagarjuna’s denken.

Nagarjuna (circa 150 – 250) is een van de invloedrijkste denkers van het filosofische boeddhisme. Zijn werk Basisverzen van het middenpad (originele titel: Mūlamadhyamakakārikā) is een van de belangrijkste teksten uit de boeddhistische traditie. In dit werk ontwikkelt Nagarjuna de notie van leegte: het idee dat schijnbaar reële of objectief bestaande dingen en begrippen geen eigen, onvergankelijk bestaan hebben. In het licht van de leegte komt hij tot radicale herdefinities van centrale boeddhistische geloofswaarheden over onder meer de Boeddha en nirvana. Nagarjuna’s betoog vormt tevens een remedie tegen elke vorm van dogmatisch geloof.

Naar aanleiding van de nieuwe Nederlandse vertaling gaan we onder leiding van moderator Sjoerd de Jong in gesprek met vertaler Michiel Leezenberg. Sanne Sluis draagt een column voor.

Over de sprekers:

Michiel Leezenberg is filosoof, classicus en vertaler. Hij is gespecialiseerd in niet-westerse filosofie en vertaalde eerder De deugdzame stad van Al-Farabi.

Sjoerd de Jong is wetenschapsredacteur en columnist van NRC. Hij studeerde filosofie in Amsterdam. Bij NRC Handelsblad was hij eerder redacteur onderwijs, redacteur Opinie, chef Boeken, adjunct-hoofdredacteur en ombudsman. Hij schreef korte biografieën van Marcel Proust, Richard Burton (niet de acteur) en Bob Dylan en de dichtbundel Uit het lood (Prometheus (2011). Van zijn hand verschenen ook Spijtwraak (Prometheus, 2005), een bundel columns over Nederland, en Een wereld van verschil (Bezige Bij, 2008), een filosofisch onderzoek naar de actualiteit van cultuurrelativisme.  Met Maarten Doorman maakte hij Elk beest zijn vet (illustraties, Bert Bakker,1990).

Sanne Sluis is tweedejaars student van de onderzoeksmaster filosofie aan de Universiteit van Amsterdam, waar ze tevens lid is van de opleidingscommissie. Haar academische focus ligt op feministische filosofie en de fenomenologische traditie. In 2023 behaalde ze haar bachelor wijsbegeerte aan diezelfde universiteit, waar ze haar scriptie wijdde aan een deconstructieve analyse van de cancelcultuur.

Gerelateerde programma’s
04 11 25
Towards a common approach to Europe’s colonial past
European Integration and Co-Imperialism

Until recently, the former imperial nation states of Europe often regarded themselves as historically homogeneous nation states with a colonial past that was separate from their European continental history. Recent research shows that the European integration process was closely intertwined with modern imperialism and decolonization. Tonight, our speakers will discuss these new developments in historiography.  

Datum
Dinsdag 4 nov 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
25 09 25
Toegang tot het recht begint aan de rechtenfaculteiten

Als er geen advocaten meer zijn die burgers bij de rechter of tegen de overheid bijstaan, bestaat onze democratische rechtsstaat alleen nog op papier. Die situatie lijkt meer en meer reëel te worden, doordat er steeds minder sociaal advocaten zijn. Dit terwijl bijna 40% van de bevolking van hun rechtsbijstand afhankelijk is. Is het aan universiteiten om te bevorderen dat rechtenstudenten gaan werken als sociaal advocaat?

Datum
Donderdag 25 sep 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25
11 09 25
Een fotografisch project over schaamte, identiteit en herinnering
Es gibt keine Sahne es gibt Krieg

In haar nieuwe project onderzoekt fotograaf Annaleen Louwes de erfenis van haar Duitse moeder, gevormd door de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Via beeld, audio en archiefmateriaal vervaagt de grens tussen herinnering en werkelijkheid. Hoe werkt collectieve schaamte door in een volgende generatie? Tijdens dit programma wordt die vraag in verschillende gesproken en muzikale bijdragen verder verkend.  

Datum
Donderdag 11 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25