Ben van Meerendonk / AHF, collectie IISG, Amsterdam
Communistische gezinnen in naoorlogs Nederland

Mama las Marx

Tijdens de Koude Oorlog was de Nederlandse communistische partij een echte familieaangelegenheid en had, naar Sovjet-voorbeeld, een recept voor alle aspecten van het bestaan. Historicus Elke Weesjes interviewde jarenlang mannen en vrouwen die in naoorlogs Nederland opgroeiden in communistische gezinnen en tekende hun verhalen op in haar nieuwe boek Mama las Marx. Vanavond gaat ze over haar bevindingen in gesprek met Jos van Dijk, Marisca Milikowski en Hannah van Binsbergen.

Voor haar nieuwe boek Mama las Marx. Communistische gezinnen in naoorlogs Nederland sprak historicus Elke Weesjes jarenlang met mensen wier leven werd gevormd door de communistische levensbeschouwing en de discriminatie die communisten ten deel viel. Weesjes schrijft over hun positie op school, in de wijk en in heel het land, en heeft ook oog voor onderwerpen als opvoeding, seksuele voorlichting en de positie van de vrouw. Want hoe ‘anders’ de communisten toen ook waren, in sommige opzichten liepen zij voor. Links zijn werd op den duur zelfs ‘hip’, terwijl er van het communisme zelf steeds minder overbleef. En de kinderen? Die brachten het idealisme van hun ouders vaak op een heel eigen manier in de praktijk. Vanavond bespreekt Elke Weesjes de thematiek van Mama las Marx met Jos van Dijk, Marisca Milikowski en Hannah van Binsbergen.

Over de sprekers

Elke Weesjes is gespecialiseerd in de geschiedenis van radicale bewegingen en werkt aan de City University of New York. In 2021 verscheen haar boek Growing Up Communist in the Netherlands and Britain bij Amsterdam University Press.

Jos van Dijk is socioloog en bestuurslid van de Stichting tot Beheer van de Archieven van de CPN. Hij publiceerde onlangs De BVD in de politiek. De bestrijding van het communisme door de Nederlandse geheime dienst en in 2016 Ondanks hun dappere rol in het verzet. Het isolement van Nederlandse communisten in de Koude Oorlog.

Marisca Milikowski is auteur en psycholoog. Zij is de dochter van Marcus Bakker, jarenlang de fractieleider in de Tweede Kamer van de Communistische Partij van Nederland.

Hannah van Binsbergen is een Nederlandse auteur en dichter. In 2020 verscheen haar debuutroman Harpie. Momenteel is zij de hoofdredacteur van Jacobin – Nederland.

Annelies van der Meij (moderator) is acquirerend redacteur bij Mazirel Pers. Ze studeerde genderstudies en filosofie, en schrijft af en toe voor o.a. de Nederlandse Boekengids.
Gerelateerde programma’s
03 02 26
Charley Toorop, een schildersleven

‘Een creatieve vrouw kan niet getrouwd zijn’, vond Charley Toorop. Als ze aan haar schilderijen werkte, ging ze daar volkomen in op. In de biografie Charley Toorop, een schildersleven vertelt Wessel Krul op meeslepende wijze hoe Toorop haar veeleisende kunstenaarschap trachtte te verzoenen met haar even intense privéleven. Ze was moeder van drie kinderen, had door de jaren heen een reeks hartstochtelijke affaires en was bevriend met sleutelfiguren uit de kunst en literatuur – van Ter Braak, Marsman en Slauerhoff tot Mondriaan en Roland Holst.

Datum
Dinsdag 3 feb 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
24 09 25
Verzetsvrouwen vlak na de oorlog

De afgelopen jaren is er meer en meer aandacht gekomen voor de rol van vrouwen in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar hoe verging het hen in de periode daarna? Op deze avond lichten toonaangevende historici toe wat er met deze vrouwen gebeurde na 5 mei 1945.

Datum
Woensdag 24 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
30 06 25
Waarom meer verdeeldheid leidt tot minder welvaart voor (bijna) iedereen
De prijs van ophef

Ophef zaait twijfel en leidt onze aandacht af van waar het écht over zou moeten gaan, en als strategie vergroot het ongelijkheid. Waarom lijkt het zo moeilijk om de welvaart eerlijk te verdelen, en hoe kan dit beter? Daarover spreken we naar aanleiding van de publicatie van zijn nieuwe boek De prijs van ophef met bestuurskundige en bestsellerauteur Hendrik Noten. 

Datum
Maandag 30 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25