Denken in het donker

Het absurdisme van Yorgos Lanthimos

De Griekse regisseur Yorgos Lanthimos staat bekend om zijn surrealistische films. Zijn veelvuldig bekroonde werk bevat een donkere kijk op de mensheid. Steeds zoekt hij de grenzen op van gangbare ethische conventies en stelt hij de filosofische vraag: ‘Hoe te leven?’ In deze editie van Denken in het donker gaan we in gesprek over de betekenis van de films van Yorgos Lanthimos. Aanleiding is de nieuwe essaybundel over Lanthimos én het verschijnen van zijn nieuwste film, Bugonia.

Lanthimos’ werk is absurdistisch te noemen, omdat hij onderzoek doet naar de diepste en donkerste aspecten van de menselijke natuur, waarbij hij veelvuldig gebruikmaakt van ongewone conversaties, uitspattingen en sciencefictionachtige verhaallijnen.

Het is aan de kijker om de films te interpreteren, want Lanthimos weidt niet uitvoerig uit over het hoe en waarom van zijn scripts. Vaak lijken de verhalen satires te zijn op thema’s als macht en controle, het gezinsleven, vrijheid en gebondenheid, volwassen zijn, seksualiteit, de relaties die mensen met elkaar aangaan en de afspraken die ze met elkaar maken. Lanthimos morrelt aan deze thema’s door ze in het extreme uit te rekken. Het is dan ook niet ongewoon dat kijkers na het zien van zijn films perplex achteroverleunen in hun bioscoopstoelen met de kwellende vraag: ‘Wat heb ik zojuist gezien?’

Op deze vraag geven filosofen Anne-Mathije Bogerd, Valerie Granberg en Charly Bos elk hun eigen antwoord. Filmwetenschapper Dan Hassler-Forest modereert het gesprek.

Over de sprekers

Anne-Mathije Bogerd is filosoof en werkt als actieonderzoeker in het sociale domein. In haar vrije tijd schrijft zij over de filosofie van het alledaagse en probeert ze filosofie zo toegankelijk mogelijk te maken voor een breed publiek.

Charly Bos is filosoof en docent. Hij studeerde filosofie en humanistiek, en verdiepte zich in het Antropoceen, narrativiteit, creativiteit en de relatie tussen taal, macht en praktijken. Sinds 2018 werkt hij als docent bij de Hogeschool voor Toegepaste Filosofie, en sinds 2020 helpt hij als praktisch filosoof organisaties bij het verdiepen, vertragen en betekenisvol maken van werk.

Valerie Granberg is filosoof en fotograaf. Aan de Universiteit Antwerpen doet ze promotieonderzoek naar de thema’s jaloezie en medevreugde. Daarnaast is ze verbonden aan de Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW) in Leusden. Ze schreef eerder het filosofisch fotoboek Diner Pensant.

Dan Hassler-Forest is een mediawetenschapper die spreekt, schrijft, en onderwijs geeft over de interactie tussen popcultuur en maatschappij. Hij heeft verschillende boeken en artikelen gepubliceerd over sciencefiction, cultuurtheorie, Disney, anti-kapitalisme, en Barbie.