Grootse gedachten: extremen in democratisch Nederland

In 1918 riep de sociaaldemocratische partijleider Pieter Jelles Troelstra de revolutie uit en in 2023 won Geert Wilders de Tweede Kamerverkiezing. In zijn nieuwe boek Grootse gedachten, laat historicus Hans Schoots zien dat in de ruime eeuw daartussen in Nederland altijd radicalen en extremisten zijn geweest. Vanavond buigt hij zich met verschillende deskundigen over deze turbulente geschiedenis.

De ruime eeuw die Hans Schoots in Grootse gedachten bespreekt, hebben omverwerpende ideeën van allerlei soort te zien gegeven: opmerkelijke stromingen ter verre linkerzijde, vele varianten aan de rechterrand, bommenleggers, rassenzuiveraars, en in de laatste decennia ook jihadisten. Hoewel hun overtuigingen vaak ver uiteen lagen, had hun levenshouding sterke overeenkomsten: een verlangen naar een verheven leven. Dit verlangen brengt Hans Schoots in dit overzichtswerk in beeld. Vanavond bespreekt hij zijn bevindingen vanuit historisch perspectief alsook in het licht van de meest recente politieke ontwikkelingen.

Over de sprekers

Hans Schoots is historicus, gepromoveerd aan de UvA. Hij is de auteur van onder meer Gevaarlijk leven. Een biografie van Joris Ivens, dat in vier talen verscheen; Van Fanfare tot Spetters. Een cultuurgeschiedenis van de jaren zestig en zeventig; en Maoïstische Memoires. Schoots stond op onder andere de shortlists voor de boekenprijzen Gouden Uil, Nederlandse Biografieprijs en Dordtse Biografieprijs. Hij was vast medewerker van De Groene Amsterdammer en elf jaar vast non-fictierecensent voor Vrij Nederland.

Robin te Slaa is historicus en auteur van een groot aantal publicaties. Hij doet al bijna twintig jaar onderzoek naar het fascisme. Samen met Edwin Klijn werkt hij aan een monumentale trilogie over de geschiedenis van de NSB, waarvan de eerste twee delen inmiddels lovend zijn ontvangen door pers en collega-historici. Zijn laatste boek is Fascisme. Oorsprong en ideologie. 

Thor Rydin (moderator) is docent cultuurgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Zijn boek The Works and Times of Johan Huizinga (1872–1945): Writing History in the Age of Collapse verscheen onlangs bij AUP. Met regelmaat publiceert en recenseert hij, onder meer voor NRC en De Groene Amsterdammer. 

 

Gerelateerde programma’s
25 09 25
Toegang tot het recht begint aan de rechtenfaculteiten

Als er geen advocaten meer zijn die burgers bij de rechter of tegen de overheid bijstaan, bestaat onze democratische rechtsstaat alleen nog op papier. Die situatie lijkt meer en meer reëel te worden, doordat er steeds minder sociaal advocaten zijn. Dit terwijl bijna 40% van de bevolking van hun rechtsbijstand afhankelijk is. Is het aan universiteiten om te bevorderen dat rechtenstudenten gaan werken als sociaal advocaat?

Datum
Donderdag 25 sep 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25
26 03 25
Psychische (on)gezondheid in het publieke debat
Het lijden verleerd?

De afgelopen jaren halen psychiaters, psychologen en filosofen regelmatig de krant met ferme uitspraken over de mentale weerbaarheid van de gemiddelde burger. Volgens hen zouden we geen onderscheid meer kunnen maken tussen lijden dat bij het leven hoort en ‘echte’ psychische stoornissen. Hoe terecht is die kritiek? En wat doet dat met mensen die worstelen met hun psychische kwetsbaarheid? Naar aanleiding van haar nieuwe boek Mijn bange ik gaat Regine Dugardyn in gesprek.    

Datum
Woensdag 26 mrt 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25
17 03 25
Reality check? Duitsland, de NAVO en de nieuwe trans-Atlantische relaties

**er is een technische storing met de livestream, er wordt gezocht naar een oplossing**

De terugkeer van Donald Trump naar het Witte Huis heeft Europa in crisis gebracht, met twijfels over Amerikaanse militaire steun en gedeelde waarden. Europa moet zich herpositioneren, met Duitsland mogelijk in een leidende rol. In deze live-editie van de podcast De Atlantische Blik spreken Anna van Zoest, Ton Nijhuis en Maarten Muns over de NAVO, Europese defensie en de Duits-Amerikaanse band.

Datum
Maandag 17 mrt 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25