menu

Europa tussen kosmopolitisme en nationaal conservatisme

Europa in de eenentwintigste eeuw lijkt verdeeld tussen kosmopolieten aan de ene kant, en nationaal conservatieven aan de andere kant. Het nieuwe boek Europe against Revolution (Oxford University Press 2023) van Matthijs Lok laat zien dat conservatieven in het verleden juist geen nationalisten waren maar Europeanen die zich lieten inspireren door de Verlichting. Lok gaat in gesprek met historici en journalisten over de conclusies en de actualiteit van zijn boek.

In zijn nieuwe boek Europe against Revolution (Oxford University Press 2023) toont Matthijs Lok dat in tegenstelling tot het heersende idee van de Europese conservatief van vandaag, zijn evenknie uit het verleden zich liet inspireren door de Verlichting en een afkeer had van overdreven patriottisme dat hij associeerde met de Franse revolutionairen. Tegelijkertijd maakt het boek duidelijk dat het huidige beeld van Europa en de Europese geschiedenis voor een groot deel is uitgevonden door contrarevolutionairen van tweehonderd jaar geleden. De contrarevolutionaire schrijvers creëerden een beeld van Europa als een gematigd, divers en beschaafd continent, wat ze afzetten tegen het vermeende barbaarse despotisme van hun revolutionaire tegenstanders. Het contrarevolutionaire Europeanisme verdween niet, zo stelt Matthijs Lok, maar leefde voort in de negentiende en twintigste eeuw, en bepaalt tot op de dag van vandaag ons idee van Europa en de Europese geschiedenis.

Over de sprekers

Theresa Kuhn is hoogleraar Europese studies aan de Universiteit van Amsterdam, waar ze onderzoek doet naar Europese integratie en Europese identiteit. Zij ontving diverse prijzen en publiceerde in 2015 het boek Experiencing European Integration.

Annelien de Dijn is een bekroonde auteur en historicus en als hoogleraar politieke geschiedenis verbonden aan de Universiteit Utrecht. Haar onderzoek richt zich op de geschiedenis van het politieke denken in Europa en de Verenigde Staten van 1700 tot heden. Ook heeft ze een interesse in de oudheid en de Renaissance. In 2020 publiceerde zij haar veelbesproken boek Vrijheid: een woelige geschiedenis.

Beatrice de Graaf is faculteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht en doet onderzoek op het gebied van veiligheid en terrorisme vanaf 1800. Ze deed onder meer onderzoek in de Stasi-archieven en promoveerde in 2004 op de betrekkingen Nederland en de DDR (met haar boek Over de Muur/Über die Mauer won ze de Max van der Stoel Mensenrechtenprijs). Haar recente boek Tegen de terreur/Fighting Terror after Napoleon (Amsterdam 2018; Cambridge 2020) werd in 2022 met de Arenbergprijs voor Europese Geschiedenis in 2022 bekroond.

Marijn Kruk is journalist en columnist bij NRC Handelsblad. Kruk publiceerde onder meer de boeken Parijs denkt, een republiek tegen de wereld (2009) en Onder mijn zolen! Verhalen van de Arabische opstand (2011).

Matthijs Lok is universitair docent Moderne Europese Geschiedenis bij de afdeling Europese Studies van de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde in maart 2023 het boek Europe against Revolution bij Oxford University Press. Andere recente werken zijn Eurocentrism in European History and Memory (AUP), The Politics of Moderation (Palgrave) en Cosmopolitan Conservatism (Brill).
Gerelateerde programma’s
22 03 23
Boekpresentatie Een jager in het woud
De Frans-Duitse as van verleden naar toekomst

Na Brexit, de oorlog in Oekraïne en de Duitse Zeitenwende richt het oog zich opnieuw op de Frans-Duitse as. Kan die nog richting geven aan de toekomst van Europa en is de kloof uit hun gezamenlijk verleden definitief overbrugd? Maarten Doormans nieuwe boek Een jager in het woud is een historische röntgenfoto van de manier waarop Frankrijk en Duitsland elkaar bezien. Hij gaat hierover in gesprek met Margot Dijkgraaf, Tom de Bruijn en Joep Leerssen. Moderatie: Ton Nijhuis.

Datum
Woensdag 22 mrt 2023 17:00 uur
Locatie
SPUI25
20 06 23
Democratie is niet voor bange mensen

Democratie is niet voor bange mensen is een bundeling van de eerste drie jaar columns die Marcia Luyten schreef voor de Volkskrant. Op 16 juni wordt het boek ten doop gehouden met een debat. Luyten spreekt met Extinction Rebellion-activist Hannah Prins, schrijver Tommy Wieringa en rechtsfilosoof Bastiaan Rijpkema over de vraag: is de democratie in staat tot de ingrijpende transformatie nodig om de opwarming van de aarde te stoppen? Wat zijn de risico’s en de valkuilen? En wat zijn de sleutels voor een vreedzame transformatie?

Datum
Dinsdag 20 jun 2023 17:00 uur
Locatie
SPUI25
Aanmelden
26 01 23
The Making of Democracy in Western Europe after 1945
The Certainties of the Past?

Democracy has a long history; or, perhaps more exactly, it has a long past. The electoral and political volatility which has been evident in Europe during the first two decades of the twenty-first century has created a widespread sense that a past era of democratic certainties has ended. That generates civic and intellectual challenges for our present era. But it also enables us to reassess the supposed certainties of past history. How far can we still regard the history of Western Europe in the second half of the century as a democratic era? Or should we now see it as a similar era of political uncertainties?

Datum
Donderdag 26 jan 2023 20:00 uur
Locatie
SPUI25