Diversiteit en academische vrijheid

‘Universiteiten horen, naar een woord van de Amerikaanse socioloog Robert K. Merton, plaatsen te zijn van organised skepticism. Zo’n plek willen zijn, vraagt van eenieder in de universiteit een houding met meer belangstelling voor vraagtekens dan voor uitroeptekens.’ Hiermee beginnen de Aanbevelingen ter bevordering van de academische vrijheid die de commissie-Stolker onlangs aan de UvA heeft gedaan. Zij merkt daarbij op dat diversiteit en academische vrijheid door sommigen tegenover elkaar gesteld worden. Volgens de commissie is het daarentegen zo dat academische vrijheid en diversiteit elkaar juist nodig hebben.

De laatste jaren hebben aan de UvA alsook daarbuiten incidenten en heftige debatten plaatsgevonden rondom zowel diversiteit als academische vrijheid en de relatie tussen beide. Waar sommigen menen dat toenemende diversiteit en inclusie aan de universiteit leidt tot inperking van de academische vrijheid, stellen anderen dat academische vrijheid soms onterecht als een voorwendsel wordt gebruikt: ‘Onder het mom van academische vrijheid worden minderheden beledigd of wordt hun identiteit in twijfel getrokken.’

Het rapport van de commissie-Stolker bevat onder andere de aanbeveling als academische gemeenschap ‘critical incidents’ of dilemma’s te onderzoeken. Kritische incidenten zijn er aan de Nederlandse universiteiten afgelopen jaren ruimschoots geweest; deze betroffen de omgang met religie, gender, corona-maatregelen, politieke voorkeuren of omstreden gastsprekers. Tijdens deze interactieve avond verkent ons panel aan de hand van stellingen en voorbeelden samen met het publiek dan ook de betekenis en vormen van academische vrijheid. Rector Magnificus van de UvA Peter-Paul Verbeek zal namens het CvB bij dit debat aanwezig zijn. Lin An Phoa verzorgt een poëtisch intermezzo.

Over de sprekers

Erella Grassiani is universitair hoofddocent bij de afdeling antropologie van de Universiteit van Amsterdam. Ze doet in Israel/Palestina onderzoek naar militarisme, veiligheid, de politiek van bomen en nationalisme. Ze is de auteur van Soldiering Under Occupation: Processes of Numbing among Israeli soldiers in the Al-Aqsa Intifada (2013 Berghahn Books) en de co-redacteur van Security Blurs: The Politics of Plural Security Provision (2019 Routledge). Ze is momenteel voorzitter van Central Works Council (COR) van de UvA.

Ibrahim Kamara is derdejaars geschiedenisstudent en student-assistent aan de Universiteit van Amsterdam. Hij houdt zich binnen de faculteit Geesteswetenschappen bezig met het agenderen en bespreken van thema’s gerelateerd aan diversiteit en inclusie. Dit doet hij onder meer door verschillende evenementen te organiseren over dit onderwerp. Vanuit de UvA is hij hiervoor onder andere genomineerd voor de ECHO Award en voor zijn inzet voor de sociaal-economische positie van eerstegeneratiestudenten en kwetsbare studenten uit kwetsbare wijken.

Lin An Phoa is schrijver en taalwetenschapper. Ze schrijft poëzie en treedt op als spoken word-artiest. In haar fysieke en kritische teksten onderzoekt ze de verwachtingen en patronen van de systemen waarin we leven, in een poging tot verbinding, verzachting en verandering. Phoa werkt als artiest, programmamaker, docent en presentator samen met verschillende podia zoals Poetry International, Crossing Border, Nederlands Film Festival, Dansateliers en Kunstbende. Daarnaast is ze educatief programmamaker bij spoken word-platform Poetry Circle en zit ze in het talenttraject van literatuurorganisatie Wintertuin.

Mikkie van der Mik (die/hen) is sinds 2021 lid van A.S.V. Gay en heeft een achtergrond in pedagogiek, gender studies en religiewetenschappen. Met deze expertise zet die zich in met hun eigen bedrijf EduQueer om docenten, hulpverleners en anderen in het sociale domein meer kennis en vaardigheden te geven om met LHBTQIA+’ers in het werk om te gaan. Want als mensen op de juiste momenten de juiste kennis kennis en middelen krijgen kan dat zowel levensveranderd als levensreddend zijn.

Yolande Jansen is universitair hoofddocent filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en bijzonder hoogleraar humanisme in relatie tot religie en seculariteit voor de Socrates Stichting bij de Vrije Universiteit. Recent publiceerde ze met Jasmijn Leeuwenkamp een artikel over het werk van Bruno Latour en de ecologische crisis: ‘The Pull to the Right of the Right, Religion, and the Ecological Crisis — Evaluating a Religio-Secular Perspective through a Reading of Bruno Latour’s Late Work’. Over burgerlijke ongehoorzaamheid en klimaatcrisis, geschreven met Gerrit Schaafsma, zie hier.

Machiel Keestra is Central Diversity Officer van de Universiteit van Amsterdam sinds februari 2022 en als zodanig betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van het diversiteitsbeleid van de UvA. Tussen 2019-2022 was hij Diversity Officer aan de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatie, waarbij hij onder andere samenwerkte met de Werkgroep Beperkingen & Chronische Aandoeningen. Daarnaast is hij filosoof aan het Instituut voor Interdisciplinaire Studies van de UvA.

Peter-Paul Verbeek is rector magnificus en lid van het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is Verbeek hoogleraar Filosofie en Ethiek van Wetenschap en Technologie in een Veranderende Wereld aan de UvA. Rode draad in zijn onderzoek en werk is de relatie tussen mens en technologie, bekeken vanuit ethisch oogpunt. Tot oktober 2022 was hij universiteitshoogleraar Filosofie van Mens en Techniek bij de afdeling Filosofie en wetenschappelijk mededirecteur van het DesignLab aan de Universiteit Twente, en honorair hoogleraar Techno-Anthropologie aan de Universiteit Aalborg, Denemarken.

Rébecca Franco (moderator) is als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan het Amsterdam Institute for Social Science Research van de Universiteit van Amsterdam, waar zij onderzoek doet naar de platformisering van sekswerk. Eerder schreef zij een proefschrift en publiceerde zij over constructies van ras in de regulering van intimiteiten. Haar onderzoek richt zich in bredere zin op de regulering van seks en intimiteit.