Voltaire-lezing 2023

De democratie als volkstuin

De volkstuin (een gemeenschappelijk terrein, verdeeld in individuele percelen) bestaat sinds jaar en dag, op elke schaal en overal. In zijn combinatie van het communale en persoonlijke, lijkt hij emblematisch voor de democratie. In de Voltaire-lezing van dit jaar verkent de Franse filosoof Joëlle Zask de volkstuin als innovatieve vorm van gemeenschapsdenken in de context van de ecologische transitie.

De voertalen van dit programma zijn Frans, Nederlands en Engels. Zasks Franstalige lezing wordt van Nederlandse boventitels voorzien. Interview en Q&A zijn in het Engels.

Met zijn voedings-, politieke, educatieve en ecologische doelen, biedt de volkstuin een buitengewoon relevante ervaring in een tijd waarin het individuele en gemeenschappelijke uiteen neigen te lopen. Tijdens haar eerste publieke optreden in Nederland, de Voltaire-lezing van 2023, neemt de Franse filosoof Joëlle Zask de volkstuin dan ook als een veelbelovende vorm van samenleven waar de huidige ecologische transitie om vraagt. Na haar lezing gaat historicus Niek Pas met Zask in gesprek.

Geïnspireerd door het gedachtegoed van de Amerikaanse filosoof en pedagoog John Dewey, dat draait om democratie in dialoog, heeft Zask zich de laatste jaren toegelegd op klimaattransitie in relatie tot participatiedemocratie. Welke rol is er voor innovatief burgerschap weggelegd in het complexe maatschappelijke vraagstuk van verduurzaming? In het publieke debat over democratie en ecologie manifesteert Zask zich als een van de origineelste hedendaagse Franse denkers.

Over de sprekers

Joëlle Zask is een Franse filosoof en vertaler, gespecialiseerd in politieke filosofie en pragmatisme. Ze doceert aan de Université Aix-Marseille. Van haar hand verschenen onder meer La Démocratie aux champs (2016), Quand la forêt brûle. Penser la nouvelle catastrophe écologique (2019) en Écologie et démocratie (2022).

Niek Pas (moderator) is historicus, gespecialiseerd in de Franse contemporaine geschiedenis. Hij is als universitair docent verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

Gerelateerde programma’s
02 02 26
How the Human Voice has Shaped History
From Breath to Body Politics

Why do we like listening to some people more than others? In a world suffused by speech – of politicians, influencers, salespeople and pundits alike – that question seems more relevant than ever. Join us for a panel conversation on how the power of a ‘good voice’ has been shaped and re-shaped in the last two centuries.

Datum
Maandag 2 feb 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
11 09 25
Een fotografisch project over schaamte, identiteit en herinnering
Es gibt keine Sahne es gibt Krieg

In haar nieuwe project onderzoekt fotograaf Annaleen Louwes de erfenis van haar Duitse moeder, gevormd door de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Via beeld, audio en archiefmateriaal vervaagt de grens tussen herinnering en werkelijkheid. Hoe werkt collectieve schaamte door in een volgende generatie? Tijdens dit programma wordt die vraag in verschillende gesproken en muzikale bijdragen verder verkend.  

*Dit programma is volgeboekt, je kunt online meekijken met de livestream*

Datum
Donderdag 11 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
26 06 25
Naar een nieuw publiek debat
Stijl als antwoord (uitgesteld)

Het publieke debat is compleet stijlloos geworden, stelt Jonasz Dekkers in zijn nieuwe boek. Hij laat zien dat stijl, hoewel ogenschijnlijk ongrijpbaar, een diepgaand filosofisch concept is dat een cruciale rol speelt in iedere samenleving. Het is de lijm tussen vervreemde individuen in een geatomiseerde maatschappij. 

Datum
Donderdag 26 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25