Voltaire-lezing 2023

De democratie als volkstuin

De volkstuin (een gemeenschappelijk terrein, verdeeld in individuele percelen) bestaat sinds jaar en dag, op elke schaal en overal. In zijn combinatie van het communale en persoonlijke, lijkt hij emblematisch voor de democratie. In de Voltaire-lezing van dit jaar verkent de Franse filosoof Joëlle Zask de volkstuin als innovatieve vorm van gemeenschapsdenken in de context van de ecologische transitie.

De voertalen van dit programma zijn Frans, Nederlands en Engels. Zasks Franstalige lezing wordt van Nederlandse boventitels voorzien. Interview en Q&A zijn in het Engels.

Met zijn voedings-, politieke, educatieve en ecologische doelen, biedt de volkstuin een buitengewoon relevante ervaring in een tijd waarin het individuele en gemeenschappelijke uiteen neigen te lopen. Tijdens haar eerste publieke optreden in Nederland, de Voltaire-lezing van 2023, neemt de Franse filosoof Joëlle Zask de volkstuin dan ook als een veelbelovende vorm van samenleven waar de huidige ecologische transitie om vraagt. Na haar lezing gaat historicus Niek Pas met Zask in gesprek.

Geïnspireerd door het gedachtegoed van de Amerikaanse filosoof en pedagoog John Dewey, dat draait om democratie in dialoog, heeft Zask zich de laatste jaren toegelegd op klimaattransitie in relatie tot participatiedemocratie. Welke rol is er voor innovatief burgerschap weggelegd in het complexe maatschappelijke vraagstuk van verduurzaming? In het publieke debat over democratie en ecologie manifesteert Zask zich als een van de origineelste hedendaagse Franse denkers.

Over de sprekers

Joëlle Zask is een Franse filosoof en vertaler, gespecialiseerd in politieke filosofie en pragmatisme. Ze doceert aan de Université Aix-Marseille. Van haar hand verschenen onder meer La Démocratie aux champs (2016), Quand la forêt brûle. Penser la nouvelle catastrophe écologique (2019) en Écologie et démocratie (2022).

Niek Pas (moderator) is historicus, gespecialiseerd in de Franse contemporaine geschiedenis. Hij is als universitair docent verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

Gerelateerde programma’s
20 01 26
Waar verzet begint

De klimaatramp is de grootste ramp van onze tijd, en van de jaren die voor ons liggen. Dat vraagt om actie. Maar wat voor actie precies? En wat zou ons daartoe kunnen bewegen? Filosoof, schrijver en theatermaker Roel Meijvis stelt dat we te rade kunnen gaan bij existentialisten als Simone De Beauvoir, Albert Camus en Jean-Paul Sartre. 

Datum
Dinsdag 20 jan 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
04 09 25
Over de aantrekkingskracht van een Europese klassieker
De avonturen van Telemachus

Stendhal bewonderde zijn stijl en James Joyce liet zich erdoor inspireren: De avonturen van Telemachus van Francois Fénelon (1651-1715). In Nederland lijkt dit boek grotendeels in de vergetelheid geraakt, terwijl deze Europese klassieker uit 1699 binnen enkele jaren na verschijning in vele talenedities verscheen. In de achttiende en negentiende eeuw was het – op de Bijbel na – zelfs het vaakst herdrukte boek in Europa. Wat was en is de aantrekkingskracht van dit werk?

Datum
Donderdag 4 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
24 06 25
De toekomst van gevangenschap

Gevangenisstraf zet mensen buiten de samenleving. In veel gevallen versterkt dit bestaande problemen, zoals kansenongelijkheid, en belemmert het de terugkeer van veroordeelden naar de samenleving. Dat zorgt voor hoge recidivecijfers. In dit programma onderzoeken we de toekomst van gevangenschap.  

Datum
Dinsdag 24 jun 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25