Grote verwachtingen, Beminde en Schorshuiden

Het is 1 juli geweest. Met de versoepeling van de maatregelen kunnen ook de leestips worden verruimd. We hoeven niet langer alleen boeken te tippen die zich lenen voor de leunstoel thuis, het balkon of de achtertuin, maar mogen ook weer grijpen naar boeken die mee op reis kunnen, in de trein, de tent, aan de rand van het zwembad of in de neerwaarts gerichte ventilatiestroom van het vliegtuig – voor wie er zin in heeft. Wat te lezen in tijden van corona, Black Lives Matter en de herdenking van het slavernijverleden?

Geert Mak
Grote verwachtingen
In Europa 1999-2019

Op mijn nachtkastje ligt al maanden Geert Maks Grote verwachtingen. Geen boek om in een ruk uit te lezen, voor mij werkt het beter om af en toe een hoofdstuk tot mij te nemen. In ruim 500 pagina’s beschrijft Mak hoe het Europa vergaat in de eerste twee decennia van het nieuwe millennium: van hoop en optimisme en de invoering van de euro via de effecten van de aanslagen op de Twin Towers en de bankencrisis naar de toestand in Oost-Europa, het toenemend nationalisme en de vluchtelingen. Typisch Mak: hij maakt het grote verhaal van Europa aanschouwelijk door zijn bespiegelingen te larderen met de verhalen van gewone en bijzondere mensen: een voormalig vluchteling, een voormalig bankier, een Poolse met Joodse wortels en een koppel met een buurtwinkel in Athene. In de epiloog drinkt Mak een cognacje op het balkon met György Konrád, de grote Hongaarse schrijver die afgelopen jaar overleed. Wat het fascinerend maakt om dit boek in deze tijd te lezen, is om met de kennis van nu (coronacrisis, gehavende economie, reddingsplannen van vele miljarden) te kijken naar de manier waarop politici trachtten de vorige crises te bezweren en de noodscenario’s die ze daarbij hanteerden. Zo hadden de Britten tijdens de hoogtijdagen van de eurocrisis in 2011 een plan klaarliggen om, mocht de euro ineenstorten, ‘pallets vol ponden’ naar de Griekse eilanden te vliegen om de Britse toeristen heelhuids thuis te krijgen.

Ik kan niet wachten tot het boek verschijnt met alle noodscenario’s die tijdens de coronacrisis zijn uitgedokterd, maar die godzijdank niet hoefden worden uitgevoerd.

Toni Morrison
Beminde

Adembenemend relaas van Nobelprijswinnaar Toni Morrison over een gevluchte slavin* die in haar wanhoop de ultieme conclusie verbindt aan haar wens om haar jongste dochtertje te vrijwaren van een leven in slavernij. Zij doodt haar kind, het meisje Beminde, dat als kwade geest terugkeert om haar moeder te terroriseren. Voor in het boek staat:
Zestig miljoen
en meer
– ongetwijfeld een verwijzing naar het aantal mensen dat als slaaf uit Afrika is weggevoerd. Een getal om even stil van te worden, zo vlak na 1 juli.
*dit is de term die in het boek wordt gebruikt

Annie Proulx
Schorshuiden

Schorshuiden is een monumentaal episch werk dat zich uitstrekt over verschillende eeuwen en waarin vele generaties van verschillende families de revue passeren. Het begint met twee berooide Fransen die naar Nieuw-Frankrijk emigreren om als houtvester de kost te verdienen. De een is zachtaardig, trouwt met een indiaanse vrouw en leidt een eenvoudig bestaan met respect voor de natuur. De ander ontwikkelt zich tot een nietsontziende imperialist die zijn medemens en de natuur op grove wijze exploiteert. In dit magistrale boek komt heel veel samen, het gaat in feite over de kernvraag: hoe verhouden wij ons tot elkaar en tot de wereld om ons heen? Een absolute aanrader voor iedereen die nadenkt over kwesties als het slavernijverleden en de vraag of we na corona zo snel mogelijk back to normal moeten of het juist over een andere boeg moeten gooien qua reizen, grondstoffengebruik en voeding.