De toverberg

Thomas Mann
De toverberg

Een paar weken geleden stuitte ik tijdens een lockdownwandeling op een tussen twee portieken in staande boekenkast. De bewoners hadden de waarde van hun boeken ingezien en kennelijk geconcludeerd dat ze in de gelegenheid waren om hun schatkist te delen. Mijn oog viel direct op De Toverberg van Thomas Mann. Na een grondige desinfectie begon ik nog dezelfde avond aan het, onder anderen door P. F. Thomése gedoopte, boek der boeken.

Mann publiceerde dit boek inmiddels bijna een eeuw geleden, in 1924. In de roman gaat Hans Castorp op bezoek bij zijn neef Joachim Ziemssen. Joachim verblijft in een herstellingsoord op een berg. Om precies te zijn: het Zwitserse Davos, tegenwoordig bekend als jaarlijkse verzamelplek van de mondiale elite voor het World Economic Forum. Eenmaal daarboven aangekomen blijkt Hans op een plek waar de notie van tijd vervaagt, dagen voorbijvliegen terwijl invulling nagenoeg ontbreekt en ziekte een constante aanwezigheid heeft.

Hans is bij aankomst in de veronderstelling dat zijn bezoek drie weken zal duren. Wanneer de dokters ook bij de gezonde bezoeker inwendige ziekteverschijnselen ontdekken blijkt dit echter een misvatting. Drie weken is op de berg een onaanvaardbare tijdsaanduiding. Pas vanaf een maand kan men beginnen te tellen, maar een enkele maand stelt op zichzelf ook maar bitter weinig voor. Hans zal er uiteindelijk dan ook tientallen maanden doorbrengen. Er ontstaat blijdschap en verdriet, er is verduidelijking en verwarring, er wordt geleerd en vergeten. Het internationale gezelschap aan personages verbeeldt Europa. Via hen wordt een veelvoud van denkwijzen en theorieën beschreven. De Italiaanse humanist Lodovico Settembrini en de mysterieuze Russische Clawdia Chauchat vormen daarbij vaak een bron van Hans’ impulsen.

In ruim negenhonderd bladzijden beschrijft Thomas Mann in De Toverberg de (on)zin van het leven. Verdacht gemakkelijk kunnen er parallellen worden getrokken tussen het leven in de roman en ons leven tijdens corona. Bijgevolg is het lezen van het boek der boeken nu een uitstekende keuze.