‘Sta op en herinner jezelf’

Het vrouwelijke personage als mens

In Moeders.Heiligen, de debuutroman van Dieuwertje Mertens, maken we kennis met vijf vrouwen die elk op eigen wijze geklonken zijn aan mythes en moederschap. Kunnen zij ontsnappen aan de verhalen die hen hebben gevormd? Wat vertellen Mercedes, Maria, Marian, Clémence en Graziella ons over ‘het vrouwelijke personage’ anno 2024? Hoe is het met haar vrijheid gesteld? Dieuwertje Mertens, Marja Pruis en Simone Atangana Bekono gaan onder leiding van Joyce Roodnat in gesprek.

Hoe vrij zijn hedendaagse vrouwelijke personages in de (Nederlandse) letteren? En zijn zij vrijer geworden als we hen vergelijken met personages uit eerdere tijden, zoals die van Renate Dorrestein, Hannes Meinkema of Hermine de Graaf? Mogen vrouwelijke personages net zoveel ruimte innemen als mannelijke personages? Mogen ze sukkels of antihelden zijn? Worden ze op dezelfde manier gelezen en geduid als mannelijke personages? Of worden (blijven?) zij sneller ‘identitair’ gekaderd in hun verhouding tot de ander als moeder, dochter of minnares? Om kort te gaan: in hoeverre is het vrouwelijke personage in de hedendaagse roman een volledig mens?

Over de sprekers

Dieuwertje Mertens debuteerde in 2023 met de roman Moeders.Heiligen, waarin ze laat zien hoe de mythes over het moederschap van de heilige maagd Maria doorwerken tot op de dag van vandaag. Eerder bracht ze verschillende Nederlandse poëziebloemlezingen uit, waaronder Dichters uit de bundel (2008, i.sm. Chrétien Breukers). Sinds 2009 werkt ze als freelance literatuurcriticus en journalist voor onder meer Het Parool, Vrij Nederland en Trouw. Ook maakte ze een aantal podcastdocumentaires voor VPRO, waaronder Vroeger waren mannen aardiger (2021). Regelmatig is ze als moderator en interviewer op het podium te vinden.

Marja Pruis is schrijver en redacteur voor De Groene Amsterdammer en schrijver van romans en essays. Ze werd genomineerd voor en bekroond met verschillende prijzen, onder andere die voor beste columnist en essayist. In 2013 verscheen haar boek over Patricia de Martelaere, Als je weg bent. Haar meest recente essayboek is Boos meisje. Over vrouwen en frictie (2022). Onlangs verscheen haar nieuwe roman, Huiswerk.

Simone Atangana Bekono is dichter en schrijver. Zij debuteerde met de dichtbundel hoe de eerste vonken zichtbaar waren (2017), bekroond met de Poëziedebuutprijs Aan Zee en in 2019 met het Charlotte Köhler Stipendium. In 2020 verscheen haar debuutroman Confrontaties die werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2021 en bekroond met de Hebban Debuutprijs, het Beste boek voor jongeren en de Anton Wachterprijs 2022 voor het beste literaire prozadebuut. Daarna verscheen de roman Zo hoog de zon stond (2022) en onlangs de dichtbundel Marshmallow (2024). Sinds 2023 is zij redacteur van literair tijdschrift De Revisor.

Joyce Roodnat (moderator) schrijft sinds 1979 voor NRC. Zij begon als filmcritica en breidde haar activiteiten vervolgens uit met artikelen over literatuur, dans en theater. Voor NRC was ze chef van de kunstredactie (1995-2005) en cultureel commentator (2008-2020). Sinds 2011 schrijft ze wekelijks een critic’s notebook in het Cultureel Supplement. Tweemaal ontving ze de Louis Hartlooper Prijs voor Filmkritiek. Verder is ze de auteur van verscheidene boeken, waaronder ’t Is zo weer nacht (2001, Geertjan Lubberhuizenprijs; Debutantenprijs; longlist Libris Literatuurprijs); Sterrenschot (2005, tiplijst AKO-prijs); het wandelboek Atlas der Nederlanden (2013, met Kester Freriks en Erik van Zuylen); en de stijlgids Een kwestie van lef (2007).