De ambigue erfenissen van de 18e eeuw

Grenzen van democratisch burgerschap

Zijn de burgerschapsidealen van de Atlantische revoluties van de late achttiende eeuw nog inspirerend of relevant voor onze tijd? Hoe staat het ervoor met ‘de gelijke rechten van de mens en de burger’? Hoeveel burgerparticipatie is wenselijk in de politiek? En welke grenzen worden gesteld aan democratisch burgerschap, toen en nu?

De burgerschapsidealen van de Atlantische revoluties van de late achttiende eeuw worden vaak beschreven in termen van de universele rechten van de mens, democratie, gelijkheid en politieke participatie. In zijn nieuwe boek The Citizenship Experiment betoogt historicus René Koekkoek dat na de zogenaamde Haïtiaanse Revolutie (1791-1804), een grootschalige slavenopstand op de Frans-Caraïbische plantagekolonie Saint-Domingue, en de Terreur in revolutionair Frankrijk (1793-94) het Amerikaanse, Franse en Nederlandse publiek afstand namen van een eerder gedeelde, Atlantische visie op revolutionair burgerschap. Zij zetten grote vraagtekens bij een overvloed aan burgerparticipatie en sloten iedereen van burgerschap uit die in hun ogen niet ‘verlicht’ en ‘beschaafd’ waren. Ter gelegenheid van het verschijnen van The Citizenship Experiment gaan verschillende deskundigen met elkaar in gesprek over de ambigue erfenissen die de laat achttiende-eeuwse revoluties hebben nagelaten – erfenissen waarmee hedendaagse democratieën nog steeds worstelen.

Over de sprekers

James Kennedy is decaan van het University College Utrecht en hoogleraar moderne Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Recentelijk verscheen zijn Beknopte geschiedenis van Nederland (Prometheus, 2017).

Zihni Özdil is historicus, publicist en columnist bij NRC en Vrij Nederland. Van 2017 tot 2019 was hij Tweede Kamerlid voor GroenLinks. In 2015 publiceerde hij Nederland mijn vaderland (Bezige Bij).

Tamar de Waal is rechtsfilosoof en universitair docent aan de Amsterdam Law School (UvA). In 2019 schreef zij voor het Nationaal Comité 4 en 5 mei Tussen kwetsbaarheid en weerbaarheid, een essay over het belang van burgerschap. Tevens is ze voorzitter van Stichting Civic.

René Koekkoek is historicus en universitair docent aan de afdeling Politieke Geschiedenis van de Universiteit Utrecht. Naast The Citizenship Experiment publiceerde hij samen met collega-historici de bundel The Dutch Empire between Ideas and Practice, 1600-2000 (Palgrave, 2019).

Floor Rusman is historica en Binnenlandredacteur en columnist van NRC.