Een vrije geest: Het uitzonderlijke leven van Betje Wolff

Betje Wolff (1738-1804) is tegenwoordig vooral nog bekend als helft van het schrijversduo dat zij jarenlang met Aagje Deken vormde. Maar daarvoor had Wolff al naam gemaakt als schrijfster. Met haar scherpe pen riep zij felle controverses op. Deze avond vieren we de publicatie van de nieuwe biografie die Marita Mathijsen over haar schreef. Een vrije geest: Het uitzonderlijke leven van Betje Wolff laat zien hoe vooruitstrevend ze was, als schrijfster, maar ook als eigenzinnige vrouw die het opnam tegen de heersende, conservatieve moraal. Moderatie: Alma Mathijsen.

Wolffs leven was ongekend opwindend en haar schrijverschap is meesterlijk. Geen vrouw wist ooit zo spottend over het orthodoxe geloof te schrijven. Ze nam ferm stelling tegen de onderdrukking van vrouwen, tegen de slavernij, tegen dierenmishandeling, vóór het natuurlijke, vóór democratisch bestuur. Als dichter en romanschrijver wist zij, deels samen met Deken, bovendien de Nederlandse literatuur te vernieuwen. In de tussentijd werd zij geplaagd door ziektes, persoonlijke aanvallen en politieke omwentelingen – op haar vijftigste moest ze met Aagje naar Frankrijk vluchten.

In een feestelijk programma met muziek en lezingen dat wordt gemodereerd door Alma Mathijsen komt Betje Wolff tot leven. Marita Mathijsen geeft een lezing over het turbulente leven van Wolff. Er zijn optredens ‘in levende lijve’ van Betje Wolff, haar echtgenoot dominee Wolff en Aagje Deken. Job Hubatka zingt liederen op teksten van Wolff en Deken. Daarna volgt een panelgesprek met Yra van Dijk, Kees ’t Hart, Tonnus Oosterhoff en Aleid Truijens.

Over de sprekers

Marita Mathijsen is cultuurhistorica en emeritus hoogleraar Nederlandse literatuur aan de Universiteit van Amsterdam. Ze is bekend om haar werken over vooral de negentiende eeuw: De geest van de dichter, De gemaskerde eeuw, Historiezucht, L: de lezer van de 19de eeuw en haar veelgeprezen biografie Jacob van Lennep: Een bezielde schavuit.

Betje Wolff, Aagje Deken en Adrianus Wolff worden gespeeld door een collectief van acteurs uit de omgeving van Middenbeemster, dat regelmatig voorstellingen over Wolff en Deken geeft.

Job Hubatka is bariton, gespecialiseerd in het zingen van klassiek en modern repertoire en in muziektheater.

Yra van Dijk is hoogleraar Moderne Nederlandse Literatuur. Zij is gespecialiseerd in de hedendaagse literatuur in wijd persperspectief, in leesonderwijs en geletterdheid. Ze maakt deel uit van de ploeg ‘Klassieken op School’ en ‘Fixdit.nu’, ter bevordering van diversiteit in het literaire veld.

Kees ’t Hart is schrijver van romans, verhalen, poëzie en essays. Hij maakte indruk met zijn roman Ter navolging waarin hij een onderzoeker naar Frankrijk laat reizen waar hij allerlei waarschijnlijks en onwaarschijnlijks over Wolff en Deken achterhaalt.

Tonnus Oosterhoff is schrijver van romans, verhalen en poëzie. Hij won de P.C. Hooftprijs voor zijn vernieuwende poëzie. Hij hertaalde in modern Nederlands De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart, waarvoor hij de Gerrit Komrijprijs ontving. Zijn hertaling wordt nu veel gebruikt in middelbare scholen.

Aleid Truijens is vooral bekend als columniste van De Volkskrant. Standvastig zet zij zich in haar wekelijks stuken in voor behoud van kwaliteit in het onderwijs in het Nederlands en voor het lezen van literatuur op scholen. Zij schreef de biografie van F.B. Hotz en Hella Haasse.

Alma Mathijsen (moderator) schreef vijf romans, een novelle en een verhalenbundel. Haar boeken zijn voor meerdere prijzen genomineerd, waaronder de Libris Literatuurprijs. De novelle Ik wil geen hond zijn is in het Duits en in het Roemeens vertaald. Haar roman Onderland (2024) toont een land dat zich alleen openbaart aan mensen die weten wat seksueel geweld is. Zij modereert het literaire programma Op de Schans voor SLAA.