L. De lezer van de negentiende eeuw
Als iets opvalt aan de literatuur van de negentiende eeuw, dan is het hoe verantwoordelijk veel schrijvers zich voelden voor het welzijn van de maatschappij. Maar hoe zat dat met de lezers? Wat lazen negentiende-eeuwers eigenlijk? Waar haalden mensen hun boeken vandaan, welke modes volgden ze en welke literaire schandalen trokken hun aandacht? Deze avond staan we stil bij het grote nieuwe boek van Marita Mathijsen, waarin zij zich verplaatst in L, de boekenliefhebber van de negentiende eeuw.
In haar nieuwste boek zet Marita Mathijsen haar eigentijdse leesbril af en verplaatst zich in de boekenliefhebber van de negentiende eeuw. Dat kon een man zijn of een vrouw: door Mathijsen krijgt de lezer van toen eenvoudigweg de naam L toebedeeld. L staat voor de man of vrouw die van lezen houdt. In de leesclub waar hij lid van is discussieert hij over nieuwe boeken. Zijn vaste boekhandelaar weet welke boeken hij wil kopen. L leest niet alleen literatuur, maar ook verhandelingen, pamfletten, vertalingen en oude meesters. Hij beseft dat literatuur iets met je doet: ze geeft troost, ze windt op, ze zorgt ervoor dat je meelevend in de wereld staat.
Mathijsen biedt een nieuwe kijk op een veelbewogen periode. Aan het begin van de eeuw, de tijd van Fransen en patriotten, krijgt de lezer naast opruiende pamfletten de nodige nationalistische poëzie voorgeschoteld, en romantische verhalen over het verleden. Halverwege de eeuw worden de romans rauwer, realistischer ook. Tegen het einde van de eeuw wordt de lezer overspoeld met romans die emancipatie bevorderen en kolonialisme aan de kaak stellen. Onderweg introduceert Mathijsen tal van interessante, soms onbekende auteurs, onder wie vele vrouwen. Het resultaat is een heel nieuwe geschiedenis van de negentiende eeuw.
Over de spreker
Marita Mathijsen is emeritus hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de UvA. Ze schreef verschillende standaardwerken, waaronder De geest van de dichter (1990), De gemaskerde eeuw (2002) en Historiezucht (2013). Haar werk werd met verschillende prijzen onderscheiden. In 2018 verscheen van haar hand het veelgeprezen biografische werk Jacob van Lennep. Een bezielde schavuit.
Met medewerking van:
Carel Alphenaar
Jörgen Apperloo
Gerda Aukes
Atte Jongstra
Alma Mathijsen
Nelleke Noordervliet
Xandra Schutte
Mieke van der Weij